Kömürden Çıkış: 2030 yılına kadar adil bir geçiş mümkün

4 Haziran 2023

Dünya Çevre Günü’nde, Türkiye’de faaliyet gösteren sekiz ekoloji örgütü ortak bir bildiri yayınladı. Bildiride, Türkiye’nin iklim kriziyle mücadele etmek ve karbon nötr bir ülke olmak için en önemli adımın kömürden çıkış olduğu vurgulandı. Örgütler, Türkiye’nin 2030 yılına kadar kamu bütçesini sarsmadan kömürden çıkabileceğini ve bunun için gerekli yol haritasının hazır olduğunu belirtti.

Kömür, küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yarısına ve elektrik sektörü emisyonlarının da yüzde 72’sine neden oluyor. Ayrıca kömür kullanımı, doğa, halk sağlığı ve ekonomi üzerinde de olumsuz etkiler yaratıyor. Bu nedenle pek çok ülke, Paris İklim Anlaşması’na uygun olarak kömürden çıkma hedefleri belirledi ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmeye başladı.

Türkiye ise halen elektrik üretiminin yüzde 30’unu kömürden sağlıyor ve yeni termik santral projeleri planlıyor. Bu durum, Türkiye’nin 2053 yılında karbon nötr olma hedefine ulaşmasını zorlaştırıyor. Oysa Türkiye’nin elektrik üretiminde kömüre muhtaç olmadığı ve yerli ve yenilenebilir enerjinin payını artırabileceği biliniyor.

Ekoloji örgütlerinin hazırladığı “Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030” adlı rapor, Türkiye’nin kömürden çıkış için bir yol haritası sunuyor. Rapora göre, Türkiye’nin 2030 yılına kadar kömürden çıkması için atması gereken ilk adım, kömürü teşvik eden yerli kömür alım garantisi uygulamasının sonlandırılması. Ayrıca “kirleten öder” ilkesi çerçevesinde karbon emisyonunun fiyatlandırılması ve kömür teşviklerinin kaldırılması gerekiyor.

Raporda sunulan modellemeye göre, bu adımlar atıldığında 2028 yılı itibarıyla ithal kömürden, 2029 yılı itibarıyla ise yerli kömürden çıkış doğal seyrinde gerçekleşecek. Böylece Türkiye’nin karbon emisyonları 2035’e kadar yüzde 82,8 azalacak ve iklim hedeflerine ulaşması mümkün olacak. Aynı zamanda enerji güvenliği artacak ve elektrik üretiminde yerli ve yenilenebilir enerjinin payı iki katına çıkarak yüzde 73,6 olacak.

Ekoloji örgütleri, Dünya Çevre Günü’nde yayınladıkları bildiride, Türkiye’nin iklim kriziyle mücadele etmek için acilen kömürden çıkma politikalarını hayata geçirmesi gerektiğini ifade etti. Örgütler, bu konuda hükümete, yerel yönetimlere, iş dünyasına ve sivil topluma çağrıda bulundu. (NHY, Çevre)