İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Katar’a ‘erkek vasi’ sistemini kaldırma çağrısı

29 Mart 2021

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Katar’ı kadınların evlilik, seyahat ve üreme sağlığı hizmetlerine erişim gibi temel haklar konusunda bağımsız kararlar almasını engelleyen ‘erkek vasi’ kuralını kaldırmaya çağırdı.

New York merkezli HRW, 2019’da Suudi Arabistan’ın yetişkin kadınların izinsiz seyahat etmesine izin vermesinin ardından, eğitim ve sosyal koruma da dahil olmak üzere kadın hakları konusunda Katar’ın Körfez komşularının gerisinde kaldığını söyledi.

HRW’nin görüştüğü 50 kadından biri, kadınların hayatlarını “sürekli karantinada” olmaya benzer olarak tanımlıyor. Yurt dışında okumak için kazandığı bursu kullanmasına izin verilmeyenler, istediği gibi seyahat edemeyenler ve pek çok kişisel girişim ve gelişimden mahrum kalanlar.

Yazılı olarak kadınların yüksek eğitim almasını engelleyen herhangi bir kanun olmasa da ‘erkek vasi’ uygulaması nedeniyle kadınların her aşamada ailelerinden veya eşlerinden onay alması gerekiyor.

HRW, “Erkeklerin kadınların yaşamları ve seçimleri üzerinde sahip olduğu gücü ve kontrolü arttıran erkek vasi sistemi, şiddeti teşvik edebilir veya körükleyebilir. Bu sistem kadınlara ailelerinin ve kocalarının suistimalinden kaçmak için çok az seçenek bırakıyor” dedi.

2022 Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmaya hazırlanan Katar’ın insan hakları sicili, özellikle de Doha’da göçmen işçilerin koşulları nedeniyle gündemde. Ülkede başlatılan iş gücü reformları ile birlikte kadınların durumu da daha sık gündeme getirilmeye başlandı.

Katar: Rapor hatalı ancak araştıracağız

Katar yönetimi ise HRW raporunu hatalı olarak nitelendirdi fakat bahsi geçen vakaların araştırılacağı belirtildi.

Hükümet İletişim Ofisi’nden yapılan açıklamada, “Kadınlara özgürlük ve kendi kararlarını verme yetkisi sağlayan politikaları uygulamaya ve genişletmeye devam ediyoruz” denildi.

Katar Olimpiyat Komitesi pazar günü cinsiyet eşitliğini desteklemek için konuya ilişkin bir inceleme ve değerlendirme yapılacağını duyurdu.

Geçen yıl Katar, kadınların izinsiz ehliyet almalarını onaylaşmıştı, ancak diğer Körfez ülkelerinde olduğu gibi, evlenmek için hala vasi onayına ihtiyaç duyuluyor. HRW, yasal velayet sahibi olsalar bile kadınların çocuklarının birincil koruyucusu olarak hareket edemediklerini kaydediyor.

“Daha önlerinde çok engel var”

Kadınlar Katar’da hakları konusunda daha fazla ses çıkarmaya başladılar, ancak ifade ve örgütlenme özgürlüğünü sınırlayan yasalar nedeniyle önlerinde hala çok sayıda engel bulunuyor.

HRW raporu, 2019’da kadınların Katar’ın erkek vasi sistemi hakkında anonim bir sosyal medya hesabından tweet atmaya başladığını ancak siber güvenlik yetkililerinin hesabı kullanan kadınlardan birini tespit edip ifade almak için çağırmasının ardından 24 saat içinde hesabın kapatıldığını aktarıyor.