Georges Politzer 119 yıl önce bugün dünyaya geldi. 23 Mayıs 1942 tarihinde hayatını kaybeden Macar kökenli Fransız marksist yazar ve felsefeci, “Kızıl Kafalı Filozof” olarak tanınıyor.
Georges Politzer 3 Mayıs 1903 tarihinde dünyaya geldi. 23 Mayıs 1942 tarihinde ise hayatını kaybeden Macar kökenli Fransız marksist yazar ve felsefeci; “Kızıl Kafalı Filozof” olarak tanınıyor. Bugünkü Romanya’nın Nagyvárad (Oradea) kentinde doÄŸdu.
Politzer daha 1919 yılındaki Macar ayaklanması sırasında aktivist oldu. Béla Kun yönetimindeki komünist konsey cumhuriyetinin yenilgiye uÄŸramasından sonra ülke Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu amirali Miklós Horthy’nin baskıcı egemenliÄŸi altına girerken, Politzer de 17 yaşında sürgüne gitmek zorunda kaldı.
Viyana’da Sigmund Freud ve Sándor Ferenczi ile tanıştıktan sonra 1921 yılında Paris’e yerleÅŸti. BeÅŸ yıl sonra felsefe bölümü de dahil olmak üzere kadar bütün akademik literatürü okudu. 1929 ve 1931 yılları arasında Fransız Komünist Partisi’ne katıldı.
1930 yılının başında Fransız Komünist Partisi 1939’da Alman iÅŸgaline kadar faaliyet gösterecek olan Paris İşçi Ãœniversitesi’ni kurdu; bu üniversitedeki faaliyeti sırasında Politzer Diyalektik-Materyalizm derslerini üstlendi.
Marx ve Lenin’in de taraftarı olarak psikolojiyle ilgilendi. Bu alanın özellikle somut görünümlerini ön plana çıkartırken, geleneksel psikolojiyi soyut olarak deÄŸerlendirdi. BaÅŸlarda Freud’un geliÅŸtirdiÄŸi psikanaliz teorisine ve onun uygulanma olanaklarına büyük ilgi gösterdi. Ancak zamanla komünist partinin psikanalize karşı tutumunun da etkisi altında psikanalizden uzaklaÅŸtı. Bu dönemde Saint-Maur Lisesi’nde felsefe öğretmeni olarak çalıştı. Nazi Almanyası’nın Fransa’yı iÅŸgali sırasında 1940 yılındaki seferberlikte Paris’te görevlendirildi. Komünist Partisinin gizli önderliÄŸine baÄŸlı kaldı. Temmuz 1940’ta seferberlik bittikten sonra, yasadışı bir gazetenin yayıncıları arasında yer aldı.
Dünyaca ünlü fizikçi, Politzer’in dostu ve yoldaşı Paul Langevin’in Ekim 1940’ta tutuklanması üzerine fizikçinin tutuklandığını bildiren ve II. Dünya Savaşı boyunca faÅŸizmin suçlarını ifÅŸa eden Özgür Ãœniversite’nin (L’Université Libre) ilk sayısını yayınladı. L’Université Libre 1940 ve 1941 yıllarında tekrar yayınlandı.
Åžubat 1942’de Politzer kendisi gibi bir direnişçi ve komünist olan eÅŸi Mai’yle birlikte tutuklandı. 20 Mart 1942’de Nazi iÅŸgalcilere teslim edildi ve ağır iÅŸkenceden geçti. Yasadışı bir Fransızca akademik dergi yayınlamaya baÅŸlamasından kısa süre sonra, 23 Mayıs 1942’de kurÅŸuna dizilerek idam edildi. EÅŸi Mai Auschwitz imha kampına gönderildi ve Mart 1943’te orada öldü.
AntifaÅŸist konumuna ve kurÅŸuna dizilerek öldürülmesine karşın, savaÅŸtan sonra Politzer aktif bir direniÅŸ savaşçısı olarak kabul edilmedi. L’Université Libre Fransa’nın kurtuluÅŸundan sonra Yeni Ãœniversite (Université Nouvelle) adıyla yeniden yayınlandı.
Mükemmel ve inatçı kararlılığı sayesinde ve militanlığına karşın Politzer, Sardinya’lı felsefeci Antonio Gramsci gibi, Fransa içinde ve dışında birçok aydına ilham kaynağı oldu. Buna karşın militan yönelimi resmi ve akademik felsefeciler ve tarihçiler tarafından hoÅŸgörülmedi ve hafifsendi. Taraftarları açısındansa açık ve öğretici bir tarzda yazılmış olan eserleri geniÅŸ bir kabul gördü. Öğrencileri tarafından alınan notlara dayanan ve ölümünden sonra yayınlanan eseri Felsefenin Temel Ä°lkeleri; Türkiye’de de geniÅŸ bir okuyucu kitlesi buldu ve 12 Eylül darbesi sonrasında yasaklanan ilk kitap oldu.
ESERLERÄ°
-
Psikolojinin Temellerinin EleÅŸtirisi, 1928
-
Bergsonculuk, Felsefi bir Mistifikasyon
-
Kan ve Altın ya da Kana Yenilmiş Altın, 1940
-
- Yüzyılda Devrim ve Karşı Devrim, 1941
-
Felsefe’nin Temel Ä°lkeleri
-
Yazılar 1 Felsefe ve Mitler, 1973
-
Yazılar 2 Psikolojinin Temelleri