Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Türkiye’yi yeniden denetime aldı

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Genel Kurulu, Salı günkü oturumunda 45’e karşı 113 oyla Türkiye’nin denetim sürecine yeniden alınmasına karar verdi. Türkiye, 2004 yılında denetim sürecinden çıkartılmıştı. Bugünkü kararla birlikte denetim sürecinden çıkartılıp yeniden alınan ilk Avrupa ülkesi oldu.

Kararda ayrıca, Türkiye’ye yönelik 35 maddeden oluÅŸan tavsiyeler de yer alıyor. AKPM ile Türkiye arasındaki iÅŸ birliÄŸinin sürmesi için bu tavsiyelerin yerine getirilmesi gerektiÄŸi ifade ediliyor.

Avrupa’da insan hakları destekleme kuruluÅŸu Avrupa Konseyi’nin yürütme kolu olan AKPM’de 47 ülkeden 324 temsilci bulunuyor.

AKPM’nin kuruluÅŸ amacı “insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü desteklemek” olarak tanımlanıyor.

DışiÅŸleri’nden kınama

DışiÅŸleri Bakanlığı, AKPM’nin kararını ÅŸiddetle kınadı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, kararın “izlenmesi gereken yerleÅŸik usullerin dışında siyasi saiklerle alındığı” belirtildi.

Açıklamada ayrıca şu ifadeler yer aldı:

“Ãœlkemiz PKK, FETÖ ve DEAÅž gibi en kanlı terör örgütleriyle aynı anda mücadele etmektedir. Anayasal düzenini ve ulusun varlığını hedef alan tehlikelere karşı, uluslararası yükümlülüklerine baÄŸlı kalarak, gerekli ve orantılı tedbirler almaktadır. Bu bir devletin en temel ödevi ve meÅŸru hakkıdır.”

AB Bakanı Ömer Çelik de kararı “tarihi bir hata” olarak niteledi.

Türkiye ve AB arasındaki göçmen anlaÅŸmasının iptal edilip edilmeyeceÄŸine iliÅŸkin bir soru üzerine Çelik, Türkiye’nin “insani sorumluluklarını yerine getirmeye devam edeceÄŸini” söyledi.

AKPM’de Salı günü “Türkiye’de Demokratik Kurumların Ä°ÅŸleyiÅŸi” konulu bir oturum yapıldı.

Oturumda, AKPM Türkiye raportörleri Estonyalı Marianne Mikko ve Norveçli Ingebjorg Godskesen tarafından hazırlanan rapor görüşüldü.

Önce dün toplanan denetim komitesinde ele alınan raporda Türkiye, geçen yılki darbe giriÅŸiminden sonra ilan edilen ve üç kez uzatılan olaÄŸanüstü hâl (OHAL) bünyesinde alınan kararlar ve uygulamalar eleÅŸtiriliyor. Raporda, Türkiye’de demokratik kurumların iÅŸleyiÅŸinin bozulduÄŸu belirtiliyor.

Denetim Komitesi, Mart ayında yaptığı basın açıklamasında, 15 Temmuz darbe giriÅŸiminin ardından OHAL ilan edilmesiyle birlikte Türkiye’de “demokratik kurumların iÅŸleyiÅŸinde ciddi bozulmalar” olduÄŸu gerekçesiyle denetim sürecine alınması çaÄŸrısı yapmıştı.

AKP’li üyeler raporun taraflı olduÄŸu görüşünde

AKPM’de gerçekleÅŸen Türkiye oturumunda çok sayıda parlamenter söz aldı.

Tartışmalarda Türkiye’nin denetim sürecine alınmasını savunanlar Türkiye’de insan haklarının çiÄŸnendiÄŸini ve otoriter bir rejim kurulduÄŸunu, bu nedenle Avrupa Konseyi’nin prensiplerinin uygulanmadığını savundu.

Türkiye’nin denetim sürecine alınmasına karşı çıkanlar da Türkiye’de insan haklarının çiÄŸnendiÄŸini ve otoriter bir rejim kurulduÄŸunu savunsa da, denetimin Türkiye ile diyalogu koparabileceÄŸini ve Rusya’nın yaptığı gibi Türkiye’nin de AKPM’den çekilebileceÄŸi gerekçesiyle denetim sürecinin baÅŸlatılmaması gerektiÄŸini belirtti.

AKPM’deki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) üyeleri de Türkiye’nin “terörle mücadele” kapsamında önlemler alması gerektiÄŸini savunarak, hazırlanan raporun taraflı olduÄŸu eleÅŸtirisini yöneltti.

Avrupa Demokratlar ve Liberaller Grubu’ndan AKP Ä°stanbul Milletvekili Markar Esayan, “Terörist gruplar Türkiye’deki geliÅŸmelerden rahatsız oldu ve saldırdı. Türkiye buna raÄŸmen istikrarı ile ekonomik geliÅŸmesini muhafaza etti. Bu raporda taraflı bakış olduÄŸunu düşünüyorum. Referandumun uluslararası standartların gerisinde kaldığı iddiaları kabul edilemez” dedi.

Referandum gözetmeni olarak Türkiye’ye gönderilen kiÅŸilerin “terör örgütü sempatizanı” olduÄŸunu söyleyen Esayan’a ise diÄŸer katılımcılar tepki gösterdi.

Avrupa Halk Partisi Grubu’ndan AKP Sakarya Milletvekili Åžaban DiÅŸli de raporun yanlı olduÄŸunu öne sürdü ve güneydoÄŸudaki eylemlerden dolayı yürütülen soruÅŸturmalara yönelik insan hakları ihlalleri iddialarını ise “mesnetsizliÄŸin ötesinde” olarak tanımladı.

Avrupa Halk Partisi Grubu’ndan AKP Milletvekili Talip Küçükcan da, “EÄŸer DAEÅž (Irak Åžam Ä°slam Devleti – IŞİD) veya baÅŸka bir örgüt sizin ÅŸehirlerinize saldırsa siz de çeÅŸitli önlemler alırdınız. EÄŸer parlamentonuza saldırılırsa güçlü önlemler alırdınız. Türkiye’de yaptığımız bu, hukuka uygundur” diye konuÅŸtu.

AKP’li siyasetçilerin savundukları görüşler yönünde raporda teklif ettikleri deÄŸiÅŸiklikler ise yapılan oylamalar sonucu reddedildi.

Küçükcan oylama öncesinde yaptığı açıklamada ise raporun ve karar tasarının hatalarla dolu olduÄŸunu öne sürerek, AKPM’nin Türkiye’nin “terörle mücadelesine” destek vermesi gerektiÄŸini vurgulamıştı.

HDP’li üye: Muhalefet artık sivil eliyle yok ediliyor

BirleÅŸik Avrupa Solu üyesi Halkların Demokratik Partisi’nden (HDP) siyasetçi Filiz KerestecioÄŸlu, Türkiye’deki hükümeti eleÅŸtirenlerin hedef gösterildiklerini vurguladı.

KerestecioÄŸlu, “Eskiden muhalefeti yok etme politikası askeri darbelerle uygulanıyordu, ÅŸimdi sivillerin ellerinde OHAL altında KHK’larla gerçekleÅŸiyor. Bugün çoÄŸunluÄŸun hakimiyeti demokrasi olarak gösteriliyor ama demokraside özgür basın, ifade özgürlüğü, sivil toplum, güçler ayrılığı olur” dedi.

Diğer ülkelerden gelen temsilciler ise idam cezasının geri getirilmesine dönük kaygılarını dile getirdi.

Sosyalist Grup üyesi Rene Rouquet, CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın Almanya’ya yönelik saldırgan ifadeler kullandığını, idam cezasını geri getirmek istediÄŸini söyleyerek “Bu ÅŸartlarda denetim sürecinin baÅŸlatılması yapabileceklerimizin asgarisidir” ifadelerini kullandı.

Fransız sosyalist siyasetçi Josette Durrieu ise Türkiye’de laikliÄŸin azaldığını savunurken, Avrupa Halk Partisi Grubu’ndan Fransız siyasetçi Nicola Duranton da ErdoÄŸan’ın Avrupa Konseyi heyetini terör örgütlerinin desteklemekle suçlamasının kabul edilemez olduÄŸunu vurguladı.

Ä°ngiliz siyasetçi Lord Richard Balfe ise “Türkiye’deki siyasetçiler nasıl bir Türkiye olmak istiyoruz sorusuna yanıt bulmalı” dedi.

Meclis’teki Azerbaycanlı siyasetçiler ise Türkiye’nin denetime alınmaması gerektiÄŸini savundu.