İstanbul Sözleşmesi 12 yıl önce bugün (11 Mayıs 2011) imzanlandı

11 Mayıs 2023

Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 46 ülke tarafından imzalanan İstanbul Sözleşmesi 12 yıl önce bugün (11 Mayıs 2011) imzanlandı.

İstanbul Sözleşmesi, 11 Mayıs 2011’de İstanbul’da imzaya açıldı ve 1 Ağustos 2014’te yürürlüğe girdi. Türkiye ise sözleşmeyi onaylayan ilk ülke oldu. Sözleşme, kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddeti önlemek, mağdurları korumak ve failleri cezalandırmak için devletlere çeşitli yükümlülükler getirdi. Ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliğini ve kadın haklarını güçlendirmeyi amaçladı.

Ancak İstanbul Sözleşmesi’nin uygulanmasında pek çok sorun yaşandı. Kadın örgütleri ve insan hakları savunucuları, sözleşmenin gerekli yasal düzenlemeler yapılmadan ve yeterli kaynak ayrılmadan hayata geçirilemediğini belirtti. Ayrıca bazı siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları, sözleşmenin Türk aile yapısına ve milli değerlere aykırı olduğunu iddia ederek sözleşmeden çıkılmasını istedi.

Türkiye Cumhurbaşkanlığı, 20 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımladığı bir kararla İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiğini duyurdu. Karar, hem yurt içinde hem de yurt dışında büyük tepki topladı. Kadın hakları savunucuları, kararın hukuka aykırı olduğunu ve kadınların yaşam hakkını tehlikeye attığını söyledi. Avrupa Konseyi ise kararı derin bir hayal kırıklığı olarak nitelendirdi ve Türkiye’yi karardan vazgeçmeye çağırdı.

İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı sonrasında kadına yönelik şiddet olaylarında artış gözlendi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre, 2021 yılının ilk dört ayında en az 108 kadın erkekler tarafından öldürüldü. Kadın cinayetlerinin önlenmesi için etkin bir yargılama yapılmadığı ve faillerin cezasız bırakıldığı da eleştirilen noktalardan biri oldu.

İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı halen tartışma konusu olmaya devam