Haber

Wikipedia Türkiye’de Erişim Yasağını AİHM’e Taşıdı

23 Mayıs 2019

Türkiye’de erişim yasağı 2 yılı aşan, dünyanın en büyük interaktif dijital ansiklopedisi Wikipedia, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. Wikimedia Vakfı’ndan yapılan yazılı açıklamada “Bilgiye özgür erişimin temel insan hakkı olduğu kanısındayız. İnsanların iyi bilgiye sahip olduklarında daha iyi kararlar aldıklarına inanıyoruz” denildi.

Açıklamada son iki yıldır Türkiye ve son dönemde Çin dahil olmak üzere hükümetlerin Wikipedia’yı sansürlediği ve bu şekilde milyonlarca kişinin hakkının ihlal edildiği vurgulandı.

Kuruluşun bu kararı çok kolay almadığının belirtildiği açıklamada “Türk mahkemelerinde hukuki yollarla erişim yasağının kalkması için gösterdiğimiz yoğun çaba, Türk yetkililerle yaptığımız iyi niyetli görüşmeler ve erişim yasağının Türkiye ve diğer ülkeler üzerindeki etkisi konusunda farkındalık yaratmak adına yürütülen kampanyaların ardından bu kararı aldık” ifadeleri kullanıldı.

“Bilgiyi özgür bırakın”

Tüm çabalara rağmen Wikipedia’ya Türkiye’de 2 yılı aşkın bir süredir erişimin yasak olduğunun belirtildiği açıklamada “UnblockWIKIPEDIA” (Wikipedia Erişim Yasağını Kaldırın) etiketiyle “Bilgiyi özgür bırakın” mesajı paylaşıldı.

Wikipedia’nın erişim yasağını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşıma kararına ilişkin haber Wikimedia Vakfı’nın Yönetim Kurulu Başkanı Katherine Maher, Wikipedia’nın kurucusu Jimmy Wales ve Vakfın Hukuk Direktörü Stephen LaPorte’nin katıldığı bir telekonferansta basınla paylaşıldı.

Telekonferansta Katherine Maher “Bilginin dünyayı daha iyi bir yer haline getirdiğine inanıyoruz. Soru sorup gerçeklere ulaştığımızda ve bir konuyla ilgili tüm açıları anlayabildiğimizde bize bunun daha adil ve toleranslı bir toplum inşa etmemize imkan tanıdığı kanısındayız” şeklinde konuştu.

Wikipedia’nın, herkesin aktif şekilde şekillendirilmesinin bir parçası olabildiği, küresel bir kaynak olduğunu vurgulayan Maher “Bu kolektif yazma ve yeniden yazma süreci ve tartışma aracılığıyla Wikipedia daha faydalı, daha kapsamlı ve daha geniş kesimi temsil eden bir kaynak haline geliyor. Bu süreç aracılığıyla küresel bir toplum olarak dünyaya bakışımız konusunda daha kapsamlı bir mutabakat oluşturuyoruz” dedi.

”Avrupa Konvansiyonu’nun ihlali”

Wikipedia, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yaptığı başvuruda siteye toptan erişim yasağının, Avrupa Konvansiyonu’nda garanti edilen ifade özgürlüğü hakkı gibi temel özgürlüklerin ihlali olduğunu savundu.

Kuruluş, erişim yasağından doğrudan etkilenen 80 milyon kişinin bu özgürlüklerinin ihlal edildiğini belirtti.

Wikipedia yazılı açıklamada iki yıl boyunca kuruluşun erişim yasağının kaldırılması için her yolu denediği vurgulandı.

Erişim yasağının Türk yetkililerle görüşlerini anlamak üzere yapılan iyi niyet görüşmeleri, Türkiye Ulaştırma Denizcilik ve İletişim Bakanı’na yazılan açık mektuba rağmen devam ettiği vurgulandı.

Erişim yasağının getirilmesinin hemen ardından Türkiye’de iç hukuk yollarına başvurduğunu ancak mahkemelerin erişim yasağı kararını onayladığını ve son iki yıldır da yüksek mahkemeye yapılan itiraza yanıt gelmediği belirtildi.

“Bir ülkede erişim engellenirse tüm dünya yoksullaşır”

Türkiye’nin Avrupa Konvansiyonu’na taraf olduğunun ve konvansiyonda yer alan temel hakların Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın da garantisi altında olduğunun, bu nedenle insan haklarına müdahalenin daha yıkıcı bir etkisi olduğu vurgulandı.

Açıklamada Wikipedia’nın saniyede 6 bin kez okunduğu ve makalelerin günde 250 bin gönüllüden oluşan bir topluluk tarafından kaleme alındığı ve düzenlendiği belirtildi.

Bu makalelerin yüzde 85’ten fazlasının İngilizce dışındaki dillerde olduğu, bunların arasında Wikipedia’nın Türkçe versiyonunda Türkçe konuşanlar için Türkçe konuşan gönüllüler tarafından yazılan 300 bin makalenin olduğu belirtildi. Bu gönüllü grubun tartışmalı konular dahil olmak üzere belirli bir konuda tüm tarafları yansıtacak şekilde iyi niyetli çaba gösterdiklerinin altı çizildi.

Yazılı açıklamanın sonunda “Wikipedia daha fazla sayıda kişiya ulaştığında daha iyi, daha zengin olur ve dünyayı daha iyi yansıtır. Bir ülkenin Wikipedia’daki küresel tartışmaya erişimi engellediğinde, bütün dünya yoksullaşır” ifadeleri yer aldı.