CHP’li Akay: Doğalgaz Faturasına 6 Yılda Yüzde 532 Zam

18 Eylül 2024

Son yıllarda Türkiye, doğalgaz fiyatlarında önemli artışlar yaşamıştır. Bu durum, çeşitli siyasi figürler tarafından yoğun tartışma ve eleştiri konusu olmuştur. Bu isimlerden biri de, hükümetin konuyu ele alış şekline sert muhalefet gösteren CHP (Cumhuriyet Halk Partisi) üyesi Cevdet Akay’dır.

2018 yılından bu yana Türkiye, doğalgaz fiyatlarında dikkat çekici bir yükseliş yaşamıştır. Bin metreküp doğalgazın fiyatı, 2018 yılında 0.76 TL iken, Temmuz 2024’te 5.631 TL’ye yükselmiştir. Bu, yaklaşık %532.69’luk bir artış anlamına gelmektedir. Bu artış, son altı yıl içinde toplam 17 kez yapılan fiyat artışlarının bir sonucudur.

Vergi Artışları ve Etkileri

Doğalgaz fiyatlarındaki artış, önemli vergi zamlarıyla daha da ağırlaşmaktadır. 2018 yılından bu yana, doğalgaz faturalarındaki vergi oranı %345 artmış, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) sırasıyla %386 ve %250 oranında yükselmiştir. Bu vergi zamları, ÖTV’yi Haziran 2018’de 0.023 TL ve KDV’yi 0.010 TL’den, Temmuz 2024’te sırasıyla 0.112 TL ve 0.035 TL’ye çıkarmıştır.

BOTAŞ’ın Borçlarının Rolü

Devlete ait Petrol Boru Hatları Şirketi (BOTAŞ) da artan maliyetlerde rol oynamıştır. Özellikle seçim dönemlerinde BOTAŞ tarafından yapılan borçlanmalar, tartışma konusu olmuştur. Akay’a göre, BOTAŞ’ın 2021 ve 2022 yıllarında 155.9 milyar TL, Temmuz 2024’te ise 232.6 milyar TL olmak üzere toplam 388.5 milyar TL’lik borcu silinmiş ve bu finansal yük, artan doğalgaz faturaları yoluyla halka aktarılmıştır.

Enerji Yoksulluğu ve Sosyal Yardım

Enerji yoksulluğu kavramı, evlerini yeterince ısıtamayan ve bu nedenle mali zorluklar yaşayan önemli bir nüfus kesimi ile giderek daha fazla ilgili hale gelmiştir. EUROSTAT verilerine göre, Türkiye’deki hanelerin %20.5’i evlerini yeterince ısıtamamaktadır; bu oran Avrupa Birliği ortalaması olan %16.4’ün üzerindedir.

Türk hükümeti, doğalgaz faturalarının bir kısmını karşılayarak mali sıkıntıyı hafifletmeye çalışmıştır. Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, hükümetin 1000 TL’lik bir faturanın 600 TL’sini sübvanse ettiğini belirtmiştir. Ancak, bu iddia Akay tarafından yanıltıcı hesaplamalar olduğu ve yüksek vergi artışlarının hükümetin sosyal yardımlarının etkisini etkisiz hale getirdiği gerekçesiyle sorgulanmıştır.

Türkiye’de doğalgaz fiyatlarının yükselmesi, fiyat artışları, vergi zamları ve BOTAŞ’ın borç yönetimi gibi çeşitli faktörleri içeren çok yönlü bir meseledir. Bu faktörler, Türk vatandaşları arasında enerji yoksulluğu konusunda artan bir endişeye katkıda bulunmuştur. Tartışma devam ederken, hükümetin bu zorlukları nasıl ele alacağı ve tüm nüfus kesimleri için enerjiyi uygun fiyatlı hale getirmek için hangi önlemlerin alınacağı görülecektir. Durum, enerji politikalarının dikkatli bir şekilde incelenmesini ve ekonomik gerçeklerle halkın refahını dengeleyen sürdürülebilir çözümler bulma yönünde ortak bir çaba gerektirmektedir.