Alman Anayasası’nın 75. yıldönümünü kutladığımız bu dönemde, demokrasinin karşı karşıya olduÄŸu tehditler ve fırsatlar yeniden gündemde. DW’nin kültür editörlerinden Stefan Dege’nin “Gehört die Demokratie ins Museum?” (Demokrasi bir müzeye mi aittir?) baÅŸlıklı makalesine göre, Bonn’daki Bundeskunsthalle, demokrasiyi sorgulayan çarpıcı bir sergiye ev sahipliÄŸi yapıyor.
Sergiye gelen ziyaretçileri “Sturzlage” adlı bir sanat eseri karşılıyor. Bu eser, Berlin Duvarı’nın yıkılmasından hemen sonra yuvarlak masa toplantılarında kullanılan sandalyelerden oluÅŸuyor. Bu toplantılarda, DoÄŸu Almanya’daki insan hakları savunucuları, demokratik bir gelecek için görüş alışveriÅŸinde bulunmuÅŸlardı. Eser, demokrasinin deÄŸerli olduÄŸunu ancak emek gerektirdiÄŸini vurguluyor. Serginin adı ise “Für Alle! Demokrasi Yeniden KeÅŸfetmek” olarak belirlenmiÅŸ.
Katılımcı ve Etkileşimli Deneyimler
Sergide yer alan yuvarlak masa, ziyaretçilerin demokrasi hakkında sohbet etmelerine imkan tanıyor. Yanında ise devasa bir “Demokrasi Tanrıçası” heykeli bulunuyor. Heykel, ziyaretçilerin pompalamasıyla ÅŸiÅŸiyor ve kimse ÅŸiÅŸirmezse sönüyor. Bu, demokrasinin sürekli çaba gerektirdiÄŸini sembolize ediyor.
Bundeskunsthalle Müdürü Eva Kraus, demokrasiyi eyleme dönüştürmek amacıyla sergiye bir “Demokrasi Fitness Salonu” kurduklarını belirtiyor. Kraus, “Demokratik kasların sürekli çalıştırılması gerektiÄŸini” vurgularken, küratör Johanna Adam ise demokrasiyi sadece dört yılda bir oy kullanmak olarak görmememiz gerektiÄŸini ifade ediyor.
Demokrasi Tarihine Yolculuk
Sergi, demokrasinin uzun tarihine de ışık tutuyor. Antik Yunan’da kullanılan ve siyasi görevlerin kura ile belirlenmesini saÄŸlayan bir “kleroterion” makinesi sergide yer alıyor. Ayrıca, Amerikan Devrimi, Fransız Devrimi ve 1848 Alman Devrimi gibi büyük halk hareketlerinin fotoÄŸrafları ve bilgileri de sunuluyor.
Sanatçı Beate Passow’un “Das Wahlrecht” (2023) adlı eseri, kadınların oy hakkı için verdikleri mücadeleleri ele alıyor. 1919’da Bavyeralı kadınların ve 1960’larda Amerikalı kadın hakları savunucularının mücadelelerine dikkat çekiliyor.
Sergi, yaklaşık 60 sanat eseri ile demokrasiyi farklı açılardan ele alıyor. Joseph Beuys, feminist aktivist grup “Guerilla Girls”, konsept sanatçısı Jenny Holzer ve fotoÄŸrafçı Wolfgang Tillmans gibi sanatçılar eserleriyle demokrasi tartışmalarına katkı saÄŸlıyor.
Demokrasi Mücadelesi ve Hayal Kırıklıkları
Sergi, demokrasi tarihindeki kaçırılan fırsatlara da deÄŸiniyor. 1989/90’da DoÄŸu Almanya’da bazı vatandaÅŸlar, Batı Almanya Anayasası’na eÅŸitlik ve çevre koruma gibi unsurlar eklemek istemiÅŸ ancak baÅŸarılı olamamışlardı. Bu hayal kırıklıkları, eski insan hakları savunucularının video röportajları ile sergide yer buluyor.
Günümüzde de demokrasi mücadelesi kolay deÄŸil. Sanatçı grup SCHAUM’un “Basit Cevaplar Kiosku” eseri, demokratik süreçlerin karmaşıklığını vurguluyor. Ayrıca, Oliver Ressler’in “Demokrasi Nedir?” adlı video yerleÅŸtirmesi, dünya çapında 18 ÅŸehirden aktivistlerin demokrasi hakkındaki görüşlerini içeriyor.
Katılım ve Erişilebilirlik
Sergi, ziyaretçilerin aktif katılımını teÅŸvik ediyor. Bundeskunsthalle ve Dresden Devlet Sanat Koleksiyonları, geçtiÄŸimiz yıl “VatandaÅŸ Konseyleri” oluÅŸturmuÅŸ ve bu konseylerin önerileri ile kültürel kurumları daha eriÅŸilebilir hale getirmiÅŸler. Bu sayede sergide görme engelliler için rehber sistemleri ve sesli betimlemeler bulunuyor.
Bonn’daki Bundeskunsthalle’de demokrasiyi sorgulayan bu sergi, 13 Ekim’e kadar ziyaret edilebilir.
NHY / DW Deutsch – Stefan Dege
