MEB raporu: Suriyeli çocukların yüzde 35’i okula gidemiyor

DW’den Alican UludaÄŸ’ın haberine göre, Milli EÄŸitim Bakanlığı’nın (MEB) hazırladığı rapor, Türkiye’de bulunan okul çağındaki Suriyeli çocukların yaklaşık üçte birinin okul yüzü görmediÄŸini ortaya koydu. Rapora göre, eÄŸitim çağında bulunan bir milyon 124 bin Suriyeli çocuÄŸun ancak yüzde 65’i, yani 730 bini okula giderken, yüzde 35’i  ise eÄŸitim görmüyor. Okula gidemeyen Suriyeli çocuk sayısı 393 bin 547 olarak kayıtlara geçti.

Göç Ä°daresi BaÅŸkanlığı’nın 2022 verilerine göre Türkiye’de yaklaşık olarak 5 milyon 13 bin 631 yabancı uyruklu kiÅŸi yaşıyor. Bu nüfusun 3 milyon 754 bin 591’ini ise geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler oluÅŸturuyor.

Milli EÄŸitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’ne baÄŸlı Göç ve Acil Durumlarda EÄŸitim Daire BaÅŸkanlığı, Türkiye’deki yabancı uyruklu öğrencilere iliÅŸkin Ocak 2022 tarihli bir rapor hazırladı.

Rapor, okul çağındaki Suriyeli çocukların yaklaşık üçte birinin okula gidemediğini gösterdi. Raporda, bu durum şu ifadelerle özetlendi:

“Göç Ä°daresi BaÅŸkanlığının 2021-2022 verilerine göre Geçici Koruma Altında Bulunan eÄŸitim çağında bir milyon 124 bin 353 (5-17 yaÅŸ) nüfus bulunmaktadır. EÄŸitim çağındaki nüfusun Ocak 2022 tarihi itibarıyla 730 bin 806’sı eÄŸitim-öğretime dahil edilmiÅŸ olup öğrencilerin okullara kayıt süreci devam etmektedir.”

393 bin Suriyeli çocuk okula gitmiyor

Rapora göre, Suriyeli çocuklarda okullaÅŸma oranı yüzde 65 iken, okula gidemeyen çocukların oranı ise  yüzde 35. Yani, 393 bin 547 çocuk eÄŸitim çağında olmasına karşın okula gidemiyor. OkullaÅŸan öğrencilerin 359 bin 735’ini (yüzde 49,33) kızlar, 371 bin 71’ini ise ( yüzde 50,77) erkek öğrenciler oluÅŸturuyor.

OkullaÅŸma oranı, ilkokul ve ortaokulda artarken, okul öncesi ve lise eÄŸitiminde ise yüzde 50’nin altında düşüyor. Rapora göre, ilkokul çağındaki 417 bin 546 Suriyeli çocuÄŸun yüzde 75,13’ü yani 313 bin 695’i ilkokula gidiyor.

Ortaokul çağındaki 335 bin 952 çocuÄŸun ise yüzde 80’i, yani 268 bin 752’si eÄŸitim görüyor. Lise çağındaki 252 bin 772 öğrencinin ise yalnızca 107 bin 812’si okula gidiyor. Lise düzeyinde okullaÅŸma oranı yüzde 42,65’te kaldı.

Okul öncesi eÄŸitim yaşı gelmiÅŸ 118 bin 83 çocuÄŸun ise okullaÅŸma oranı yalnızca yüzde 34,34. Yani bu çocukların 40 bin 547’si okul yüzü görüyor.

Cinsiyete göre dağılımda ise lise hariç; okul öncesi, ilkokul, ortaokulda eÄŸitim gören öğrencilerin oranında erkekler kız öğrencileri geçmiÅŸ durumda. Bu durum lise düzeyinde ise deÄŸiÅŸiyor. Liseye giden Suriyeli çocukların 56 bin 130’unu kızlar, 51 bin 682’sini erkekler oluÅŸturuyor.

En çok Suriyeli öğrenci Ä°stanbul’da

Raporda, Suriyeli öğrencilerin en fazla bulunduÄŸu illere iliÅŸkin veriler de paylaşıldı. Buna göre, 118 bin 391 öğrenci ile Ä°stanbul ilk sırada yer alıyor. Ä°stanbul’u 97 bin 861 öğrenci ile Gaziantep ve 71 bin 543 ile Hatay izliyor.

Suriyeli çocuklar neden okula gidemiyor?

Raporda, eÄŸitime yeterli eÄŸiriÅŸimin saÄŸlanamaması sebepleri anlatılırken, MEB’e iliÅŸkin herhangi bir eleÅŸtiri yer almadı. Suriyeli çocukların okullaÅŸma oranının düşük olmasının nedenleri raporda madde madde şöyle sıralandı:

– Suriye eÄŸitim sisteminin 6+3+3 olması ve lise eÄŸitiminin zorunlu olmaması.

– Ekonomik yetersizlikler nedeniyle ortaokul eÄŸitiminin ardından çocukların aile bütçesine katkıda bulunmayı tercih etmeleri.

– Bazı illerde ailelerin üçüncü ülkeye göç etme düşünceleri olması nedeniyle okula kayıt konusunda direnç gözlemlenmesi.

– Dil bariyeri.

– Uzun süre okul dışı kalınması.

– Suriyeli ailelerin geleneksel yapıları ve buna baÄŸlı davranışları.

ERF Araştırmacısı: Ekonomik sorunlar eğitimi etkiliyor

Raporu deÄŸerlendiren EÄŸitim Reform GiriÅŸimi (ERG) AraÅŸtırmacısı Kayıhan Nedim Kesbiç, okula gitmeyen çocukların daha çok okul öncesi ve lise düzeyinde yoÄŸunlaÅŸtığına dikkat çekti. Okul öncesinin zorunlu olmamasının bunda etkili olduÄŸunu belirten Kesbiç, “Lise kademesine geldiÄŸimizde ise çocukların eÄŸitim dışına çıktığını, bunun en önemli sebeplerin de ekonomik zorluklar olduÄŸunu görüyoruz. Suriyeli çocukların önemli bir kısmı çalışıyor. 15-17 yaÅŸ aralığında bu oran özellikle erkek çocuklarda ciddi bir ÅŸekilde artıyor” dedi. Ellerinde Türkiye Nüfus SaÄŸlık AraÅŸtırması’nın verileri olduÄŸunu aktaran Kayıhan Kesbiç, “Ona göre, 15-17 yaÅŸ arasındaki çocukların yüzde 45’i gelir getirici iÅŸlerde çalışıyor. Bu aslında lise kademesinde kız öğrencilerin erkeklere göre daha fazla okula gitmesini açıklıyor” dedi.

Kayıt sırasında yaÅŸanan zorlukların da eÄŸitime engel olduÄŸunu ifade eden Kesbiç, “Ä°kamet ilinin zorunluluk durumları var mülteciler için. BaÅŸka illerde kamu hizmetlerinden kısıtlanıyor. Bu gibi sebepler de buna engel” ifadesini kullandı.

‘Dışlayıcı anlatımlar olumsuz etkiliyor’

Kayıhan Kesbiç, çocukların eÄŸitim dışında kalmasının Suriyeli çocukların Türkiye’ye uyum süreçlerini etkilediÄŸini belirterek, çocukların küçük yaÅŸta çalışmasının, geleceklerini etkilediÄŸini ifade etti. Kesbiç, ÅŸu deÄŸerlendirmeyi yaptı:

“Öte yandan Türkiye’de Suriyelilere yönelik bir dışlayıcı bir anlatı var. Bu da aslında hem okul ortamında hem de diÄŸer ortamlarda Suriyelileri direkt etkiliyor. Burada okul ortamını daha kapsayıcı ÅŸekilde nasıl düşünebiliriz? ÖrneÄŸin okul ortamında çocukların daha rahat hissetmeleri için neler yapılabilir? Bu düşünülmeli. ÖrneÄŸin dil meselesi çok önemli. Sosyal uyum sınıfları var. Çocukların dil yeteneklerini geliÅŸtirmek için 3’üncü sınıftan baÅŸlayan bir sistem. Ancak bu durumda da çocuklar farklı sınıflarda ders görüyorlar. Bu da aslında akranlarından ayrı kalmalarına neden oluyor ve uyum saÄŸlamalarını engelliyor.”

‘Bütüncül politikalar oluÅŸturulmalı’

Suriyeli çocuklara yönelik politikanın daha bütüncül oluÅŸturulması gerektiÄŸini belirten Kesbiç, “Suriyelilerin ekonomik yeterliliklerinin ve kapasitelerinin artırılması bu sorunu çözebilir. Sosyal uyum konusunda gördüğümüz ÅŸey, Suriyelilerin hep tek tip olarak adlandırılmaları, hep mazlum, yardıma muhtaç görülmeleri. Suriyeli çocukların geleceklerini kurma konusunda iyi rol modellerini ortaya koymak, tek bir grup olmadıklarından bahsetmek önemli” dedi.

Kesbiç, okul öncesinin zorunlu olması, lisede ise mesleki liselerin yaygınlaştırılmasının sorunun çözümüne etki edeceğini de sözlerine ekledi.

Tüm yabancılardaki okullaşma oranı yüzde 68

Milli EÄŸitim Bakanlığı’nın raporunda, Suriyeliler dahil olmak üzere Türkiye’de bulunan tüm yabancı uyruklu kiÅŸilerin okullaÅŸma oranları da paylaşıldı. Türkiye’de yaklaşık olarak 5 milyon 13 bin 631 yabancı uyruklu nüfus bulunduÄŸu belirtilen raporda, ÅŸu tespitte bulunuldu:

“Bu nüfusun Ocak 2022 verilerine göre bir milyon 365 bin 884’ünü eÄŸitim çağındaki ( 5-17 yaÅŸ) nüfus oluÅŸturmaktadır. EÄŸitim çağındaki nüfusun Ocak 2022 tarihi itibarıyla 935 bin 731’i eÄŸitim-öğretime dahil edilmiÅŸ olup öğrencilerin okullara kayıt süreci devam etmektedir.”

Rapora göre, yabancı uyruklu çocukların yüzde 68,51’i eÄŸitim alabiliyorken, yüzde 31,49’u yani 430 bin 153 yabancı uyruklu çocuk ise eÄŸitim hakkından mahrum.

En çok öğrenci Suriyeli

Uyruklarına göre yabancı öğrenci sayısında ilk sırada Suriyeliler yer alıyor. Türkiye’de 730 bin 806 Suriyeli öğrenci bulunurken, bunu 68 bin 760 Iraklı, 47 bin 118 Afganistanlı, 12 bin 666 Ä°ranlı, 7 bin 938 Azerbaycanlı öğrenci izliyor. Rapora göre Türkiye’de 2 bin 663 Alman uyruklu çocuk da eÄŸitim görüyor.