İklim değişikliği salgın hastalık riskini artırıyor mu?

18 Mayıs 2020

Covid-19 nedeniyle insanların evlerine kapanmaya devam ettiği nisan ayı, Avrupa’nın birçok yerinde sıcak ve kuru geçti.

Resmi veriler, geçtiğimiz ayın endüstri öncesi dönem ortalamasından 1.3 santigrat derece daha sıcak olduğunu gösteriyor. Böylelikle bu yıl nisan ayında, 2016 Nisan’ıyla birlikte sıcaklık rekoru kırıldığı bildiriliyor.

Nisan ayında neredeyse hiç yağmur yağmadı. Avrupa’nın yağış anomalisi haritasında pembe olarak gösterilen yerler, geçtiğimiz ay ortalamasından daha kuruydu.

İkinci harita toprak nemliliği anomalisini gösteriyor. Buna göre, kırmızıyla gösterilen yerlerde toprağın üst katmanı ortalamadan daha kuruydu.

Ancak her yerde durum aynı değildi. Haritalarda mavi renkte gösterilen İber yarımadası, Nisan ayında ortalamadan daha nemliydi.

Nisan ayı aynı zamanda İngiltere ve Almanya gibi birçok Avrupa ülkesinde güneş ışığında rekor kırılan bir ay oldu.

Avrupa genelindeki anomalileri gösteren yukarıdaki haritada, pembe ve kırmızı olan yerler her zamankinden daha güneşliydi. Bazı yerler normal güneş ışığı miktarından iki kat fazlasını aldı. İskoçya’da ortalamadan yüzde 60 daha fazla güneş ışığı vardı.

Covid-19 yazın kaybolacak mı?

Climate Now’ın bu bölümünde, insanların sağlıkları için endişelendiği bir zamanda, iklim değişikliğinin Avrupalılar için bazı hastalıkların riskini artırıp artırmayacağı konusunu inceledik.

Euronews muhabiri Per Berfors Nyberg önde gelen uzmanlarla görüşmek için Stockholm’daydı.

Bugünlerde aklımızdaki tek hastalık Covid-19 ve pek çokları şu soruyu soruyor: Mevsimsel grip gibi Covid-19 da bu yaz kaybolacak mı?

Soruyu yönelttiğimiz Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nden Professor Jan Semenza şu yanıtı verdi: “Hiç kimse tam olarak bilmiyor değil mi? Çünkü bu daha önce görmediğimiz yeni bir virus ve biz farklı iklimlerde, farklı mevsimlerde nasıl davranacağını bilmiyoruz. İnsanlar arasında yayılan diğer koronavirüslere dair bildiğimiz şey, kışın zirve yaptıkları ve yazın azalarak kayboldukları. Umuyoruz bu yenisi de aynı şekilde davranır. Ancak bunun yaşanıp yaşanmayacağı konusunda şüphelerimiz var”.

İklim değişikliği hastalık riskini artırır mı?

Covid-19’un ortaya çıkmasının sorumlusu iklim değişikliği değil. Bununla birlikte küresel ısınma Avrupa’da diğer hastalıkların riskini artırıyor, buna Baltık suları ısındığında gelişen Vibriyo adı verilen bir bakteri de dahil.

Semenza, bu bakterinin bulunduğu suya giren insanların eğer yaraları varsa yara enfeksiyonu geçirebileceğini söylüyor.

Semenza’ya göre bu bakteriler oldukça tehlikeli olabilir çünkü yara enfeksinonu kan zehirlenmesine yol açabilir. Kan zehirlenmesiyse ebolayla aynı ölüm oranına sahip. Bu nedenle Semenza bu bakterinin çok tehlikeli olduğunu ve ölümlere sebebiyet verebileceğini söylüyor.

Jan Semenza ayrıca, bakteri riski çok yüksek olduğunda Baltık ülkelerini haberdar eden bir erken uyarı sisteminin geliştirilmesine yardımcı oldu.

Avrupa’da kaplan sivrisineği tehlikesi

Avrupa’nın güneyindeyse tehlike, tropik hastalıklar taşıyan Asya Kaplan sivrisineklerinin gelişiyle ortaya çıktı.

Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Semenza, Avrupa’da daha önce olmayan Dengue, Chikungunya ve Zika gibi tropik hastalıkların artık görüldüğünü belirtiyor.

Semenza, “Sivrisinek kaynaklı hastalıkların çevresel ve iklimsel elverişliliğinin artması nedeniyle, Avrupa’da bu tür salgınların daha fazla yaşandığını görüyoruz” şeklinde konuşuyor.

Kaplan sivrisinekleri, bu haritada kırmızı olarak gösterilen kıyı ve nehir bölgelerinde artık yıl boyunca mevcut.

Peki bu yeni risklere karşı nasıl adapte olmayız?

Semenza şu tavsiyelerde bulunuyor: “Sizi ısıran ve tropik hastalık bulaştıran sivrisineklere maruz kalmak istemezsiniz. Sağlığınız için tehlike oluşturabilecek bakteri seviyesi yüksek olan sulara girmekten kaçınabilirsiniz”. Semenza’ya göre kişisel olarak iklim değişikliğinin etkisini en aza indirmek için alınacak çok fazla önlem var.