Bilim insanları gen düzenleme teknolojisiyle sadece dişi veya sadece erkek fareler doğurtmayı başardı.
Bu teknik, her yıl dünya çapında milyarlarca hayvanın istenen cinsiyette doğmadıkları için öldürülmesini sonlandırabilir.
Yeni yöntemi geliÅŸtiren ekip, Ä°ngiltere’de her yıl milyonlarca erkek civcivin yumurtlamadıkları için doÄŸduktan hemen sonra öldürüldüğünü ve artık buna gerek olmayabileceÄŸini belirtti.
İngiliz hükümeti de, gen düzenleme teknolojisinin hayvancılık sektöründe kullanımını inceleyecek.
Nature Communications adlı bilimsel dergide yayınlanan bir makaleyle duyurulan bu yeni yöntem, embriyo gelişimi sırasında bir genin etkisiz hale getirilmesini sağlıyor.
Embriyo gelişiminin çok erken dönemlerinde, henüz 16-32 hücre arasındayken devreye giren bir dizi gen ile istenmeyen cinsiyetteki farelerin gelişimi o seviyedeyken önlenebiliyor.
AraÅŸtırmacılar bu tekniÄŸin çiftlik hayvanlarında da uygulanabileceÄŸini, dünyanın önde gelen gen düzenleme merkezlerinden Edinburgh’daki Roslin Enstitüsü’nde bu amaçla pilot bir program baÅŸlatılması için müzakereler yürüttüklerini duyurdu.
BBC’ye konuÅŸan Kent Ãœniversitesi’nden Dr. Peter Ellis, laboratuvarda uygulanan bu yöntemin ticari olarak da uygulanması durumunda hayvan haklarına önemli bir katkı olacağını söylüyor:
“Dünya çapında her yıl 4-6 milyar arası civciv öldürülüyor. Onların acı çekmesinin önüne geçebiliriz.
“Erkek civciv embriyolarının hiç geliÅŸmemesi saÄŸlanabilir.”
Ä°ngiltere’de her yıl çok sayıda deney faresi de istenen cinsiyette doÄŸmadıkları için öldürülüyor.
Londra’daki Francis Crick Enstitüsü’nden Dr. James Turner, son beÅŸ yılda yayınlanan 25 bine yakın bilimsel makalede yalnızca erkek veya diÅŸi farelerin kullanıldığını tespit ettiklerini söylüyor:
“Her deneyde farklı sayıda fareye ihtiyaç duyuluyor. Ancak kullanılan toplam fare sayısının 100 bin civarında olduÄŸunu tahmin edebiliriz.
“Bu yöntem bilimsel laboratuvarlarda hemen kullanılmaya baÅŸlanabilir.”
Ä°ngiltere’de bu hafta yayınlanan baÅŸka bir rapor da çiftlik hayvanları üzerinde genetik düzenleme yapılmasını saÄŸlayan düzenlemelerin özünde hayvanların koÅŸullarının iyileÅŸtirilmesi olduÄŸunu vurgulamıştı.
Dünya Hayvancılığında Merhamet adlı sivil toplum kuruluşundan Peter Stevenson hayvancılığın fabrikasyon hale gelmesine yönelik çalışmalar nedeniyle genelde gen düzenleme teknolojilerine karşı genellikle temkinli olduklarını fakat tavukların cinsiyetine karar verebilme imkanını desteklediklerini söylüyor:
“Bu uygulamanın hayvan hakları için kullanılmasını destekliyoruz. Tavukların sadece diÅŸi yavru yapmasını saÄŸlayarak Ä°ngiltere’de her yıl milyonlarca istenmeyen erkek civcivin öldürülmesinin önüne geçebiliriz.”
Ä°ngiltere’deki Kraliyet Hayvanlara Zulmü Engelleme TopluluÄŸu’ndan Barney Reed, bu teknolojinin sıkı bir ÅŸekilde denetlenmesi gerektiÄŸini vurguluyor:
“Hayvan hakları veya çevre için getirilen pek çok önerinin aslında kendi yarattığımız sorunlara çözüm önerileri olduÄŸunu unutmamamız lazım.”
Dr. Ellis de bunun hayvancılıkta kullanılmadan önce toplumda her yönüyle tartışılması gerektiğini söylüyor:
“Bilimsel açıdan da henüz bunu hayvancılıkta uygulayabilecek noktada deÄŸiliz.
“Önce farklı türlere yönelik gen düzenleme araçları geliÅŸtirilmeli, ardından da bunların güvenli ve etkin olup olmadığı kontrol edilmeli.”
Nasıl işliyor?
Bir memelinin cinsiyeti, cinsiyet kromozomları ile belirleniyor.
Dişilerde birini babalarından, diğerini de annelerinden aldıkları iki adet X kromozomu bulunuyor.
Erkeklerde ise annelerinden bir adet X, babalarından da bir adet Y kromozomu var.
AraÅŸtırmacılar, genleri devre dışı bırakan Crispr-Cas9 adlı bir gen düzenleme molekülünün yarısını annenin DNA’sına, diÄŸer yarısını da hangi cinsiyette yavrular amaçlandığına baÄŸlı olarak X veya Y kromozomuna ekleniyor.
Molekülün iki yarısı bir araya geldiğinde, embriyonun gelişimi duruyor.
Örneğin dişi fare isteyen bilim insanları babanın Y kromozomuna bu molekülü eklediği zaman, X ve Y kromozomları bir araya geldiğinde embriyonun gelişmesi duruyor ve böylece erkek yavru doğmuyor.
Erkek fare doğurtmak hedeflendiğinde ise molekül babanın X kromozomuna ekleniyor.
Fareler bir kerede genellikle 3-12 arası yavru doğruyor.
- Talihsiz Anjel Hala ve Edirne Kuşatması Günleri - 29 Ocak 2025
- Bilim İnsanları, Bazı Kişilerin Neden Covid Olmadığını Buldu - 21 Haziran 2024
- Tüketicinin İyimserliği Azalıyor - 21 Haziran 2024
