ovid-19 salgınının günlük hayatımıza soktuÄŸu yeni teknik terimler arasında salgının bulaşıcılığını gösteren “R sayısı” veya “R deÄŸeri” de bulunuyor.
Peki “R sayısı” nedir? Nasıl hesaplanır ve neye iÅŸaret eder?
Ä°ngilizce’de çoÄŸalma anlamına gelen “reproduction” kelimesinin baÅŸ harfi ile gösterilen sayı, bir kiÅŸinin hastalığı ortalama kaç kiÅŸiye bulaÅŸtıracağını gösteriyor.
Temel bulaşıcılık değeri
Temel bulaşıcılık deÄŸerine “R0 deÄŸeri” deniyor. Belli bir hastalık için deÄŸiÅŸmeyen bu sayı, söz konusu hastalığın özünde ne kadar bulaşıcı olduÄŸunu belirtiyor. R0 sayısı örneÄŸin kızamık için 15 olarak hesaplanırken, Covid-19’un durumunda bunun 2,5’a yakın olduÄŸu düşünülüyor.
Örneğin R0 değeri 2,5 olan bir hastalığa sahip 100 kişinin, hastalığa hiç bağışıklığı olmayan bir toplumda bunu 250 kişiye bulaştırması bekleniyor. Söz konusu 250 kişinin de bunu 625 kişiye bulaştırması öngörülüyor.
Ancak R0 sayısının hesaplanmak için elde edilen salgın verileri kullanılıyor. Ancak bu veriler hatasız olmadığı için genelde değer net bir sayı yerine 1,5-2 gibi bir aralık olarak belirtiliyor.
Etkili bulaşıcılık değeri
Bir hastalık toplum içinde yayıldıkça bağışıklık seviyeleri artıyor. Ayrıca karantina gibi uygulamalar bulaşıcılığın düşmesine neden oluyor. Bu nedenle “R0” sabit kalsa da hastalığın etkili bulaşıcılığı, yani “RE deÄŸeri” azalabiliyor.
R değerleri genelde ülke bazında hesaplanıyor ancak aslında bölgeden bölgeye bile farklılık gösterebiliyor.
- DİSK 17. Olağan Genel Kurulu: Emeğin yüzyılı için örgütleneceğiz - 10 Şubat 2024
- ÇEDES’den okullarda yeni proje: “Åžeytan taÅŸlama dersi” - 10 Åžubat 2024
- Gazeteci Alican Uludağ’dan, tehditler karşısında kararlı duruş - 11 Ekim 2023
