‘Bilinç nedir?’ sorusunun bilimsel cevabı bulunmuş olabilir mi?

24 Ekim 2020

Bilinç nedir? Yüzlerce yıldır bilim insanlarının yanı sıra filozoflar ve teologlar tarafından da cevabı aranan bu soruya henüz net bir yanıt bulunamadı. Surrey Üniversitesi’nden Profesör Johnjoe McFadden ise asırlardır süren gizemi çözdüğünü düşünüyor.

Neuroscience of Consciousness dergisinde yeni makalesini yayımlayan McFadden, bilincin aslında beyindeki enerji dalgaları olduğunu öne sürüyor. Eğer doğruluğu kanıtlanırsa bu buluş, ileride bilinç sahibi yapay zekalı robotların önünü açabilir.

Bilince elektromanyetik açıklama

Tarihsel olarak bilinç, genelde ruh ile özdeşleştirilerek beyinden ayrı bir varlık olarak değerlendirilir. Günümüzdeki bilim insanları ise spiritüel açıklamaları kabul etmeyerek bilinci beynin bir parçası olarak görüyor. Ancak birbirinden bağımsız ve ayrı bilgilerin nasıl bir araya gelerek bilinci oluşturduğuna açıklama getirilemiyor.

Prof. McFadden ise bilinci, beyindeki bilgilerin açığa çıkardığı enerjiye bağlıyor.

Beyine giren ve beyinden çıkan nöron sinyallerinin etrafa bir enerji yaydığı uzun süredir bilinen bir gerçek. Bu sinyaller Elektroensefalografi (EEG) ve Magnetoensefalografi (MEG) gibi yöntemlerle zaten ölçülebiliyor.

‘Özgür irade bu şekilde ortaya çıkıyor’

Beyindeki manyetik sinyaller her ne kadar beynin işlevi için elzem görülmese de McFadden’a göre bilinç, söz konusu elektromanyetik alan sayesinde ortaya çıkıyor. Akademisyen, bu sayede beyindeki farklı bilgilerin bir araya gelerek bilinci ortaya çıkardığını savunuyor.

Johnjoe McFadden, “Beyindeki maddenin nasıl farkındalık kazandığı ve düşünmeyi başardığı bin yıllık bir gizem. Bence bu gizem artık çözüldü. Aslında sinir hücrelerinin beyin tarafından oluşturulan elektromanyetik alana bağlanmasıyla ‘özgür irade’ ve istekli eylemlerden oluşan bilinç ortaya çıkıyor” açıklamasında bulunuyor.

Teoriye itirazlar

McFadden’ın teorisi aslında yaklaşık 20 yıldır süren araştırmalara dayanıyor. Ancak çok sayıda bilim insanı bu teorinin gerçekçi olmadığını düşünüyor.

Diğer yandan eğer McFadden’ın teorisiyle ortaya çıkan yeni soru işaretleri çözülebilir ve bilincin bilimsel olarak tanımı yapılabilirse, kendi başına düşünebilen robotların yaşadığı bir gelecek için en büyük adımlardan biri atılmış olabilir.