Bilim insanları, balinaların yalnızca büyüklükleriyle değil, aynı zamanda okyanus ekosistemlerindeki hayati rolleriyle de öne çıktığını ortaya koydu. Yeni bir araştırma, balinaların dışkılarının yanı sıra idrarlarıyla da okyanuslara büyük miktarda nitrojen taşıdığını gösteriyor. “Büyük balina idrar hunisi” olarak adlandırılan bu süreç, besin maddelerini binlerce kilometre öteye taşırken, özellikle nitrojenin sınırlı olduğu tropikal bölgelerde deniz yaşamının devamlılığına önemli katkı sağlıyor.
Balinaların Taşıdığı Besin Ekosistemi Canlandırıyor
Vermont Üniversitesi tarafından yürütülen çalışma, balinaların yalnızca dikey değil, aynı zamanda yatay besin taşınmasında da kilit bir rol oynadığını gösterdi. Balinalar, besin açısından zengin soğuk sularda beslenip, çiftleşmek ve doğum yapmak için ekvator yakınlarındaki sıcak kıyı bölgelerine göç ediyor. Bu uzun mesafeli göç sırasında, idrar yoluyla azot gibi hayati besin maddelerini okyanus ekosistemine bırakıyorlar.
Araştırmaya göre, sağ balinalar, gri balinalar ve kambur balinalar gibi büyük türler her yıl yaklaşık 4.000 ton azotu besin açısından fakir kıyı sularına taşıyor. Buna ek olarak, 45.000 tondan fazla biyokütle de okyanus ekosistemine karışıyor.
Balinaların Göç Yolları ve Besin Döngüsündeki Rolü
Özellikle Alaska Körfezi’nden Hawaii’ye göç eden kambur balinalar, bu süreçte geniş alanlardan topladıkları besinleri sınırlı ekosistemlere taşıyor. Bilim insanları, Hawaii Adaları Kambur Balina Ulusal Deniz Koruma Alanı’nda, balinaların sağladığı besin girdisinin yerel kaynaklardan gelenlerin yaklaşık iki katı olduğunu belirtiyor.
Biyolog Joe Roman, “Azot ve diğer besin maddelerinin taşınması, fitoplanktonların büyümesini destekleyerek besin zincirinin temelini oluşturuyor. Bu, köpekbalıkları, diğer balık türleri ve birçok omurgasız için kritik bir besin kaynağı sağlıyor” ifadelerini kullanıyor.
Endüstriyel Balina Avcılığı Etkileri ve Koruma Çabaları
Bilim insanları, endüstriyel balina avcılığının başlamasından önce bu besin girdilerinin günümüzden üç kat daha fazla olabileceğini belirtiyor. 20. yüzyıldaki yoğun avlanma nedeniyle Güney Okyanusu’ndaki mavi balina popülasyonları ciddi şekilde azalmış durumda ve ekosistem üzerindeki etkileri de büyük ölçüde azalmış görünüyor.
Okyanus bilimci Andrew Pershing, “İnsanlar dışındaki hayvanların gezegen ölçeğinde bir etkisi olduğunu düşünmeyiz, ancak balinalar bu konuda bir istisna. Onlar, besin döngüsünün en kritik parçalarından biri” diyor.
Araştırmacılar, balina popülasyonlarını eski seviyelerine çıkarmak için koruma çabalarının artırılması gerektiğini vurguluyor. Balinaların, yalnızca bir tür olarak değil, okyanusların sağlıklı işleyişi için vazgeçilmez ekosistem mühendisleri olarak görülmesi gerektiği ifade ediliyor.
