5 Mayıs 1818’de Avukat Heinrich Marx (1808’e kadar: Hirsch Mordechai) ve eÅŸi Henriette’nin (doÄŸ. Pressburg) dokuz çocuÄŸunun üçüncüsü olarak dünyaya geldi. Marx ailesi, hem anne hem de baba tarafından haham ailelerine mensuptu. Ancak Karl’ın doÄŸumundan kısa bir süre önce, mesleÄŸini icra edebilmek için babası Protestanlığa geçmek zorunda kaldı.
Böylece 1824 yılında kardeÅŸleriyle birlikte vaftiz edildi. 1830-35 yılları arasında Trier’deki Friedrich-Wilhelm Lisesi’ne devam etti. Aynı yıl liseden baÅŸarıyla mezun oldu ve Berlin’de hukuk ve felsefe okumaya baÅŸladı.
1836 yılında Jenny von Westphalen ile gizlice nişanlandı. Babaları yakın arkadaş oldukları için, Karl ve Jenny birbirlerini küçük yaşlardan beri tanıyorlardı. Ancak ailelerinin tepkilerinden çekindikleri için, beraberliklerini bir süre gizlemeyi tercih ettiler.
1841 yılında Jena Ãœniversitesi’nden mezun oldu. “Demokrit ve Epikür’de Tabiat Felsefesinin Farkı” baÅŸlıklı doktora tezini, yol göstericisi ve müstakbel kayınpederi Ludwig von Westphalen’e (1770-1842) ithaf etti. Marx, üniversitede kalmak için çok çaba gösterdiyse de, bunu baÅŸaramadı.
1842-1843 yılları arasında gazetecilik yaptı. Merkezi Köln’de bulunan liberal eÄŸilimli “Rheinischen Zeitung für Politik, Handel und Gewerbe” gazetesinin baÅŸ redaktörü oldu.1943’te gazetenin resmen yasaklanmasından üç hafta önce baÅŸ redaktörlük görevinden ayrıldıysa da, gazetenin kapatılmasına engel olamadı. Rheinische Zeitung‘un son sayısı 31 Mart 1843’de yayımlandı.
19 Haziran 1843’te gençlik aÅŸkı Jenny von Westphalen ile Bad Kreuznach’ta evlendi. Bu evlilikten yedi çocuk dünyaya geldi. Jenny mektuplarını yazmak, eserlerini düzenlemek ve okunması neredeyse imkânsız olan yazısını matbaacılar için “tercüme etmek” suretiyle ömrü boyunca Marx’ı destekledi.
Aynı yılın Ekim ayında Marx karısıyla birlikte Paris’e gitti. Burada dönemin tanınmış devrimcileri ve filozoflarıyla tanıştı, Alman ÅŸair Heinrich Heine’yle (1797-1856) dostluk kurdu.
1844’te Arnold Ruge’yle birlikte (1802-1880) “Fransız-Alman Yıllıkları”nı yayımladı. 1842’de Köln’de tanışmış olduÄŸu, bir fabrikatörün oÄŸlu olan Friedrich Engels ile bir ömür boyu sürecek dostluÄŸunu tesis etti.
Engels’le ortak ilk metninde (Kutsal Aile, 1845) tarih felsefesini maddeci görüş açısından eleÅŸtirdi. Marx, 1845 yılında Prusya Hükümeti’nin giriÅŸimleri sonucunda Paris’ten uzaklaÅŸtırıldı. Bunun üzerine Prusya vatandaÅŸlığından çıktı ve hayatı boyunca bir ülkenin vatandaÅŸlığına girmedi. Paris’ten ayrılmasıyla birlikte Brüksel’e yerleÅŸti. Birkaç ay sonra Engels’in de Brüksel’e gitmesiyle ortak eserlerinin ikincisini (Feuerbach Ãœzerine Tezler, 1845) ve üçüncüsünü (Alman Ä°deolojisi, 1845-1846) yayımladı.
Kuramsal çalışmalarının yanı sıra, sosyalist işçilerle ve Alman göçmenlerle iliÅŸkilerini sıklaÅŸtırdı. Brüksel Alman İşçileri DerneÄŸi’ni kurdu ve Engels’le birlikte bir komünist yazışma ağı oluÅŸturdu. Komünistler BirliÄŸi’nin isteÄŸi üzerine Komünist Manifesto’yu yazdıkları bu yıllar, ikisi için de geçmiÅŸteki felsefi bilinçleriyle hesaplaÅŸma ve tarihsel maddeciliÄŸi geliÅŸtirme yılları oldu: Bu yüzden, geçmiÅŸten kopuÅŸları hem siyasal hem de kuramsal nitelikteydi.
1848 Devrimi patlak verince, Belçika’dan sınır dışı edilen Marx, Köln’e yerleÅŸerek, Neue Rheinische Zeitung gazetesini çıkarmaya baÅŸladı. Engels’le birlikte “Avrupa’da bir hayalet dolaşıyor: Komünizm hayaleti” sözleriyle baÅŸlayan ve “Bütün ülkelerin işçileri, birleÅŸiniz!” sözleriyle sona eren “Komünist Parti Manifestosu”nu yayımladı. Manifesto, bu güne kadar dünyanın neredeyse tüm dillerine çevrildi.
16 Mayıs 1849’da Almanya’dan, hemen sonra da yeniden Fransa’dan sınır dışı edilince, ömrünün sonuna kadar kalacağı Londra’ya yerleÅŸti. Burada “New York Daily Tribune”, “The Peoples Paper” ve “Neue Oder-Zeitung” gibi gazeteler için çalıştı. Yoldaşı Engels’in yardımları ve karısı jenny’ye kalan miras, içinde bulunduÄŸu korkunç para sıkıntısını aÅŸmakta ona yardımcı oldu. Yedi çocuÄŸunun dördü, onuncu yaÅŸlarına ulaÅŸamadan öldüler.
1850 yılında “Neuen Rheinischen Zeitung. Politisch-ökonomische Revue” (Hamburg-New York) gazetesini çıkarmaya baÅŸladı. Aynı yıl, evdeki yardımcısı Helena Demuth (1823-1890) ile iliÅŸkiye girdi. Bu iliÅŸkiden bir oÄŸlu olduysa da, Engels, çocuÄŸun kendisinden olduÄŸunu söyleyerek vesayetini üzerine aldı.
Marx, 1852’de 1848 Devrimi’nin neden yenilgiye uÄŸradığına dair makale dizisi “Louis Napoleon’un 18. Brumairesi”ni yazdı. Bu makaleler önce New York’ta yayımlanan “Die Revolution”‘da, sonra da 1869’da Hamburg’ta yayımlandı.1859’da “Ekonomi PolitiÄŸin EleÅŸtirisine Katkı” adlı, bir toplumdaki üretim iliÅŸkilerinin genel toplumsal iliÅŸkiler üzerindeki etkilerini analiz etti.
Kaleme aldığı çok sayıda yapıtı, Marx’ın Engels’le birlikte sosyalist hareketin önderlerinden biri olmasına yol açtı.
1861’de Almanya’ya gitti. Burada Ferdinand Lasalle’la buluÅŸtu. Bir sene boyunca Viyana’da yayımlanan “”Die Presse” gazetesi için çalıştı. 1863’rte annesinin ölümüyle kalan miras, Marx ailesinin maddi durumunu ciddi ÅŸekilde düzeltti.
1864’te Londra’da “Birinci Enternasyonal” olarak da anılan “Uluslararası İşçiler BirliÄŸi”nin kuruluÅŸ çalışmalarına katıldı. Bir yıl sonra “Genel Alman İşçiler BirliÄŸi”nden koptu. Cenevre’deki Birinci Uluslararası İşçiler BirliÄŸi Kongresi’nde yokluÄŸunda genel kurula seçildi.
1867’de en önemli eseri “Kapital: Politik Ekonominin EleÅŸtirisi” adlı kitabının ilk cildini yayımladı. DiÄŸer iki cilt ancak ölümünden sonra Engels tarafından yayımlanabildi.
1868’den itibaren Engels, Marx ailesinin tüm borçlarını ve geçim masraflarını üstlendi. Karl Marx’ın kendisini sadece bilimsel araÅŸtırmalara vermesini saÄŸladı.
1871’den itibaren Leipzig’ta yayımlanan “Halk Devleti. Sosyal Demokrat İşçi Partisi ve Uluslararası Sendikalar BirliÄŸi Yayın Organı” gazetesinde çalışmaya baÅŸladı. Marx, hızla geliÅŸen Alman işçi hareketiyle kiÅŸisel iliÅŸkiler kurmuÅŸtu ve mektuplaÅŸma yoluyla iletiÅŸim içindeydi. Dühring’e karşı tartışmasında Engels’i destekledi ve “Anti-Dühring”i kaleme almasında ona yardım etti.
8 Nisan 1872’de Kapital’in Rusça baskısı çıktı.
1881’de karısı Jenny’yi kaybetti. 1882’de Ä°sviçre, Fransa ve Cezayir’e seyahat etti.
14 Mart 1883’te Londra’da öldü.
- Bilim İnsanları, Bazı Kişilerin Neden Covid Olmadığını Buldu - 21 Haziran 2024
- Tüketicinin İyimserliği Azalıyor - 21 Haziran 2024
- AkÅŸener, ErdoÄŸan’dan Ne Ä°stedi? - 7 Haziran 2024
