Volkanik Bir Adada Obdüksiyonla Oluşan Kuvarsit Kayalar

1 Haziran 2023

Küçük bir adada bulunan “imkansız” kayaların gizemini kimse çözemiyor

Dünyanın en izole yerlerinden biri olan Tristan da Cunha adası, Güney Atlantik Okyanusu’nda yer alıyor. Bu volkanik ada, yaklaşık 250 kişilik bir nüfusa ev sahipliği yapıyor ve en yakın kıyıya 2.400 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Ada, aynı zamanda bir jeolojik gizeme de sahip: “İmkansız” kayalar.

Bu kayalar, adanın yüksek kesimlerinde bulunuyor ve kuvarsit adı verilen bir metamorfik kaya türünden oluşuyor. Kuvarsit, kumtaşı gibi tortul bir kayaçtan yüksek basınç ve sıcaklık altında dönüşerek oluşur. Ancak Tristan da Cunha’nın kuvarsit kayaları, volkanik bir ada için çok garip bir görüntü sunuyor. Çünkü volkanik adalar genellikle magmadan oluşan bazalt gibi kayaçlardan meydana gelir.

Peki bu kuvarsit kayalar nasıl oluştu? Bu sorunun cevabını arayan bilim insanları, yaptıkları araştırmalarda ilginç bir bulguya ulaştılar. Kayaların içindeki izotoplar, bu kuvarsitlerin aslında çok daha eski olduğunu ve başka bir yerden geldiğini gösteriyor. Araştırmacılara göre, bu kayalar yaklaşık 600 milyon yıl önce Afrika kıtasının güney ucunda oluştu ve daha sonra tektonik hareketlerle okyanus tabanına taşındı.

Okyanus tabanındaki bu kuvarsit parçaları, Tristan da Cunha’nın altında yükselen magma tarafından yukarı doğru itildi ve adanın yüzeyine çıktı. Bu süreçte kayaların şekli ve yapısı da değişti. Bu olay, jeolojide “obdüksiyon” olarak bilinen nadir bir fenomendir. Obdüksiyon, okyanus kabuğunun kara kabuğu üzerine bindirilmesi anlamına gelir.

Tristan da Cunha’daki kuvarsit kayaların obdüksiyonla oluştuğu teorisi, bilim insanları için yeni bir bakış açısı sunuyor. Bu teoriye göre, okyanus tabanındaki eski kayaçlar, volkanik adalarda saklı olabilir ve bu adalarda yapılan araştırmalar, Dünya’nın geçmişi hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilir.