Omicron nedeniyle vaka sayılarında rekorlar kırılırken pandeminin sonu nasıl gelecek?

3 Ocak 2022

Omicron varyantı her ne kadar Covid-19 salgınının ne zaman biteceği sorusunu daha da karmaşık hale getirse de pandemiler bir şekilde sona eriyor,

Fakat bu düğmesine basılan bir ışığın sönmesi gibi olmayacak. Dünya bu virüsle yaşamasını öğrenmek zorunda kalacak.

Bulaşıcılığı aşırı yüksek olan Omicron varyantı nedeniyle vaka sayıları rekor kırıyor ve kısıtlama yorgunu dünya bu hızlı yayılmayı durdurmaya çabalarken kaos da kaçınılmaz oluyor.

Fakat bu dalgada durum öncekilerden biraz daha farklı. Aşılar hastalığın bulaşmasını engellemekte başarılı olamasa da şiddetli hastalıklara karşı güçlü bir koruma sağlıyor. Omicronun daha önceki varyantlar kadar ölümcül olmadığı gözleniyor. Dahası bu hastalığı atlatanların bağışıklık sistemi daha da güçlenmiş oluyor.

Bitmeyen salgın

Yale Üniversitesi Kamu Sağlığı Okulu’ndan bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Albert Ko yeni varyantın “eğer gerçekten ciddiye almazsak” nelerin başımıza geleceğine dair bir uyarı olduğun belirtiyor.

Covid’in artık ilelebet bizimle olacağını vurgulayan Ko “Hiçbir zaman Covid’i ortadan kaldırmayı başaramayacağız, o yüzden hedeflerimizi iyi belirlememiz lazım,” ifadelerini kullandı.

Bir noktada Dünya Sağlık Örgütü yeterli sayıda ülkede Covid-19 vakalarını, ya da en azından hastaneye yatışları ve ölümleri ciddi anlamda azalttıklarında pandeminin resmi olarak sona erdiğini ilan edecek. Fakat buradaki ölçütün ne olacağı ise net değil.

Bu ilandan sonra bile dünyanın bazı bölgelerinde, özellikle yeterli aşıya ya da sağlık sistemine sahip olmayan düşük gelirli ülkelerde sorunlar devam ederken diğer ülkelerde bilim insanlarının “endemi” dedikleri safhaya geçilecek.

Bunların flu ayırımlar olduğunu belirten Harvard T. H. Chan Kamu Sağlığı Okulu’ndan bulaşıcı hastalıklar uzmanı Stephen Kissler endemiyi Covid-19 salgınından bir şekilde kabul edilebilir bir istikrarın sağlandığı dönem olarak tanımlıyor.

Omicron varyantı henüz o noktaya gelmediğimizi gösteriyor fakat Kissler “Gribin endemic olması gibi SARS-CoV-2’nin de endemiz olarak kabul edildiği bir noktaya geleceğimizi düşünüyorum,” ifadelerini kullandı.

Karşılaştırma yapılabilmek amacıyla örneğin salgının başlamasının üzerinden geçen iki yıl içerisinde dünya genelinde 5,4 milyon kişi hayatını kaybetti. Öte yandna Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl mevsimsel grip nedeniyle dünyada 650 bin kişi yaşamını yitiriyor.

John Hopkins Kamu Sağlığı Merkezi’nden Dr. Amesh Adalja 2019 yılınadaki noktaya geri dönüşün mümkün olmadığını söyledi.

Virüsü kontrol altına almak

Amerika Birleşik Devletleri’nin en kıdemli bulaşıcı hastalık uzmanı Dr. Anthony Fauci’nin hedefi ise virüsü “toplumsal aktiviteleri aksatmayacak, ekonomiyi sekteye uğratmayacak” şekilde kontrol altına almak. Nitekim Washington yönetimi artık önlemleri günlük hayatı daha az engelleyecek şekilde güncellemeye başladı.

Omicron nedeniyle vakalar artmasına rağmen uzmanlar grip ve kızamık gibi hastalıkların da dönem dönem salgınlara neden olduğunu koronavirüsün de omicron sonrasında bile zaman zaman yükselmeye neden olacağını belirtiyor.

Uzmanlar pandemi sonrasında da virüsün kişilerin genel sağlık durumu, aşıları ve önceki hastalıklarında bağlı olarak bazılarında hafif semptomlara bazlarında ise daha ciddi hastalıklara yol açmaya devam edeceğini öngörüyor. Mutasyonlar görülmeye devam edecek ve belki de yeni varyantlara karşı daha iyi koruma sağlanması için yeni güncellenmiş hatırlatma dozlarına ihtiyaç olacak.

Covid-19 ile mücadele ve birlikte yaşamayı öğrenme

Öte yandan insanların bağışıklık sistemi de virüsü tanıma ve karşı koyma konusunda giderek daha iyi hale gelecek. Washington Üniversitesi’nden İmmünolog Ali Ellebedy aşılar ve geçirilen hastalıklar sayesinde baz toplumsal bağışıklığın çok iyileştiğini bu nedenle bulaşıcılık devam etse de ciddi hastalıkların, hastaneye yatışların ve ölümlerin azalacağını belirtiyor.

Ellebedy’ye göre yakın bir gelecekte herhangi biri koronavirüse yakalanında evinde 2-3 dinlendikten sonra hayatına devam edebilecek.