Hazine eski Müsteşarı ve ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, kapitalizmin artık sona yaklaştığını ve yerini teknoloji devlerinin yönettiği yeni bir düzenin aldığını öne sürdü. Eğilmez, blogunda yayımladığı “Yeni Feodalizm” başlıklı yazısında, bu dönüşümün toplumsal yapı ve ekonomi üzerindeki etkilerini analiz ederek dikkat çeken öngörülerde bulundu. Eğilmez’in analizleri, Yunanistan eski Maliye Bakanı Yanis Varoufakis’in “Technofeudalism (What Killed Capitalism)” adlı kitabındaki görüşlerle de örtüşüyor.
Teknokapitalizmin Evrimi: Varoufakis ve Eğilmez’in Perspektifleri
Varoufakis, kapitalizmin artık geleneksel piyasa mantığını kaybettiğini ve birkaç teknoloji devinin yönettiği serbest olmayan platformlar çağına geçtiğini ifade ediyor. Eğilmez ise, bu dönüşümün yalnızca ekonomik yapıları değil, aynı zamanda toplumların siyasal örgütlenme biçimlerini de değiştireceğini belirtiyor. Eğilmez’e göre, geleceğin dünyasında ulus devletler yerini teknoloji devlerinin kontrolündeki şirket egemenliğine bırakacak.
Eğilmez’in özellikle 2020’de kaleme aldığı “Geleceğin Dünyası Üzerine Görüşler” yazısındaki tahminlerine dikkat çekmesi, bu öngörülerin artık daha somut bir şekilde görünür hale geldiğini düşündürüyor. Trump’ın yemin töreninde teknoloji devlerinin CEO’larının sahnedeki varlığına işaret eden Eğilmez, bu görüntünün adeta “kapitalizmin son aşamasının lansmanı” niteliğinde olduğunu savundu.
ABD, Çin ve Çokuluslu Şirketler: İki Büyük Meydan Okuma
Eğilmez’in analizine göre, ABD’nin küresel hegemonya pozisyonuna karşı iki önemli meydan okuma var:
Çin, eğitime yaptığı yatırımlarla yaratıcı gücünü artıran ve ucuz emeği bir avantaj olarak kullanan Çin, ABD için ciddi bir rekabet unsuru. Diğer yandan, çokuluslu şirketlerin, çoğu devleti ekonomik olarak geride bırakarak küresel siyasette belirleyici hale geliyor.
Eğilmez, bu güç dengesinin bir sonucu olarak, gelişmiş ülkelerde siyasetçilerin yalnızca sermaye sınıfının isteklerini uygulayan birer “aracı” konumuna düşeceğini öngörüyor. Gelişmekte olan ülkeler ise bu sistemin “serfleri” olarak, gelişmiş dünyaya hizmet eden konumda kalabilir.
Teknolojik Feodalizmin Sosyal Etkileri
Eğilmez, çokuluslu şirketlerin ekonomideki yükselişini, feodaliteye özgü senyör-kral-serf ilişkileriyle kıyaslıyor. Günümüzde, teknoloji şirketlerinin siyasetçilere politikalarını empoze edebildiği bir sisteme dikkat çeken Eğilmez, bu durumun toplumsal eşitsizlikleri daha da artırabileceğini belirtiyor. Kripto paraların gelecekte sistemin temel ödeme aracı haline gelmesinin de bu dönüşümün doğal bir sonucu olduğunu savunuyor.
Eğilmez’in Yeni Tahmini: Ulus Devletler Tarihe Karışacak mı?
Eğilmez, öngörülerinde daha da ileri giderek, 21. yüzyılın ikinci yarısında ulus devletlerin tamamen etkisizleşeceğini ifade ediyor. Bu bağlamda, gelişmiş ülkelerde siyasetçiler yalnızca sermaye kesiminin kararlarını uygulayan figüranlara dönüşürken, gelişmekte olan ülkelerin daha da bağımlı hale gelmesi bekleniyor.
Eğilmez’in analizleri, sadece ekonomi ve siyaseti değil, toplumsal eşitsizliklerin nasıl derinleşeceğini de gösteriyor. Teknoloji devlerinin yükselişiyle birlikte şekillenen bu yeni düzende, emek ve sermaye arasındaki güç dengesizliğinin daha da artması kaçınılmaz görünüyor.
Kaynakça:
- Mahfi Eğilmez – “Kendime Yazılar” Blogu: Yeni Feodalizm
- Yanis Varoufakis – Technofeudalism: What Killed Capitalism?
- Trump Yemin Töreni Fotoğraf Analizleri
- Eğilmez’in Teknofeodalizm Analizi: Kapitalizmin Yerine Şirket İmparatorlukları mı Geçecek? - 27 Ocak 2025
- Küresel Nüfus Tartışmaları: Kapitalizmin Zorlukları ve İnsanlığın Geleceği - 19 Ocak 2025
- Türkiye’de Kadın İstihdam Krizi: Toplumun Gericileşmesi Kadını Çalışma Hayatından Koparıyor - 17 Ocak 2025
