Diller, insanlık tarihinin hem taşıyıcısı hem de aynasıdır. Zamanla değişen, yok olan ya da yeniden doğan bu dillerden bazıları, binlerce yıllık geçmişine rağmen bugün hâlâ yaşamaya devam ediyor. Nokta Haber Yorum, dünya üzerindeki en eski ve hâlâ kullanımda olan dillere dair kapsamlı bir dosya hazırladı.
Sözlü gelenekten modern devlete: İbranice’nin dirilişi
İbranice, tarih boyunca kutsal metinlerin ve Yahudi ibadetinin dili olarak yaşamını sürdürdü. M.Ö. 10. yüzyıla uzanan yazılı örnekleri bulunan bu dil, yaklaşık bin yıl boyunca gündelik konuşma dili olarak kullanılmasa da, 19. yüzyılda modern bir mucizeyle yeniden canlandırıldı. Bugün İsrail’in resmi dili olan İbranice, yaklaşık 9 milyon kişi tarafından konuşuluyor.
Binlerce yılın sesi: Tamilce
Güney Hindistan ve Sri Lanka’da yaşayan Tamil halkının dili olan Tamilce, yaşayan klasik diller arasında yer alıyor. 2.000 yılı aşan bir tarihe sahip olan bu Dravid dili, yalnızca edebi bir gelenekle değil, günlük yaşamda da varlığını sürdürüyor. Bugün dünya genelinde 80 milyonu aşkın kişi Tamilce konuşuyor.
Tanrıların dili: Sanskritçe
Hint felsefesi, bilimi ve dininin temel taşlarından biri olan Sanskritçe, M.Ö. 2000’lere uzanan geçmişiyle hâlâ saygı görüyor. Her ne kadar bugün yaygın bir iletişim dili olmasa da, 2 milyondan fazla kişi hâlâ Sanskritçe konuşuyor. Sanskrit, aynı zamanda Hinduizm’in kutsal dili olarak kabul ediliyor.
Demokrasiyle gelen tarih: Yunanca
M.Ö. 2. binyıldan bu yana yazılı örnekleri bulunan Yunanca, Batı uygarlığının felsefe, siyaset ve bilim birikiminin önemli bir aracı oldu. Bugün Kıbrıs ve Yunanistan’ın resmi dili olan Yunanca, Avrupa’da ve dünya genelinde yaklaşık 13 milyon kişi tarafından konuşuluyor.
Bir imparatorluğun yankısı: Arapça
Arapça, yalnızca bir dil değil, aynı zamanda İslam medeniyetinin taşıyıcısıdır. M.S. 4. yüzyılda yazılı hale gelen Arapça, günümüzde 26 ülkenin resmi dili ve 310 milyondan fazla insanın ana dilidir. Arapça, İslam’ın kutsal metinleriyle olan bağı ve kültürel etkisiyle bugün hâlâ entelektüel bir zenginliğin kaynağıdır.
Kadim uygarlığın dili: Çince
M.Ö. 1250 yılına uzanan kehanet yazıtlarıyla belgelenmiş Çince, bugün dünyada en fazla konuşulan dildir. 1,2 milyardan fazla insanın ana dili olan Çince, Çin-Tibet dil ailesinin en güçlü temsilcisi olmaya devam ediyor. Mandarin ve Kantonca gibi farklı lehçeleriyle birlikte Çince, Asya’nın kültürel haritasını belirliyor.
Pers imparatorluğunun mirası: Farsça
İran, Afganistan ve Tacikistan’da farklı adlarla anılsa da (Dari, Taciki), Farsça’nın kökleri antik Pers İmparatorluğu’na uzanır. M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren edebi ve yönetim dili olarak kullanılan Farsça, bugün yaklaşık 70 milyon kişinin ana dilidir ve tarih boyunca Güney Asya’dan Anadolu’ya kadar geniş bir coğrafyada etkili olmuştur.
Hint-Avrupa’nın yaşayan fosili: Litvanca
Modern Hint-Avrupa dillerine kıyasla, en az değişime uğramış olan dillerden biri Litvanca’dır. Sanskritçe ve Eski Yunanca ile ortak dilsel kökler taşıyan Litvanca, tarih öncesi dil yapılarının bazı izlerini bugün bile korur. Litvanya’da 2,8 milyon kişi tarafından konuşulan bu dil, aynı zamanda AB’nin resmi dillerindendir.
Efsanelerin dili: İzlandaca
İzlandaca, İskandinav mitolojisinin, Viking destanlarının ve Orta Çağ İskandinav hukukunun dilidir. 12. yüzyıldan bu yana neredeyse hiç değişmeden günümüze ulaşan bu Kuzey Cermen dili, yalnızca 314.000 kişi tarafından konuşulsa da, güçlü bir edebi ve ulusal kimlik taşıyıcısıdır.
Kelt mirasının yaşayan sesi: İrlandaca-Galce
İrlanda adasında binlerce yıldır konuşulan Galce, Kelt dilleri ailesinin bir üyesidir. Orta Çağ’da tüm ada halkının dili olan Galce, bugün İngilizcenin gölgesinde kalmış olsa da, eğitim ve kültürel politikalarla yeniden canlandırılmaya çalışılıyor. 1,7 milyondan fazla kişi bu dili konuşabiliyor.
Bir dili yaşatan yalnızca sesleri değil, bir halkın belleğidir
Bu dillerin hâlâ yaşamda olması, yalnızca filolojik bir gerçeklik değil, aynı zamanda halkların kültürel direncinin ve belleğini yaşatma iradesinin de bir göstergesi. Kimileri günlük hayatın parçası, kimileri ise kutsal metinlerde ya da sanatta yaşıyor. Ancak ortak nokta şu: Dil, sadece iletişim değil; tarih, kültür ve kimliğin en derin anlatımıdır.
Hazırlayan: Nokta Haber Yorum Kültür Servisi
- Ozan Bingöl Hesapladı: Bir Depo Motorinde 1.229 TL Vergi Ödüyoruz - 22 Haziran 2025
- Türkiye, Dolar Milyoneri Artışında Dünya Birincisi: Ancak Reel Servet Erimekte - 21 Haziran 2025
- Cumartesi Anneleri 1056. Haftada Mustafa Sayğı’nın Akıbetini Sordu - 21 Haziran 2025