Bilim-Teknoloji

Bilim insanları nükleer füzyon teknolojisi alanında büyük bir başarı duyurdu

Yazar

18 Şubat 2022

Bilim insanları karbon bazlı enerjiyi tarihe karıştırabilecek nükleer füzyon teknolojisi alanında büyük bir atılım yaptı.

Oxford’daki Ortak Avrupa Torus (JET) projesinde çalışan ekip, nükleer füzyon yoluyla 59 megajul enerji üretmeyi başardı. Birleşik Krallık Atom Enerjisi Kurumu’na (UKAEA) göre bu seviye, 1997’de kırılan bir önceki rekorun iki katından fazla.

Bu sonuç nükleer enerjiyi fosil yakıtlara alternatif olarak görenler için oldukça iyi haber.

UKAEA yaptığı açıklamada, “Enerji üretimini karbondan arındırarak iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak konusunda baskılar arttıkça, füzyonun daha da gerekli hale geldiğini görüyoruz. Füzyon teknolojisi küresel enerji kriziyle mücadele yol haritasında güvenli, verimli ve temiz bir kaynak olarak ileriye doğru atılmış büyük bir adım olacak. Bugün açıklanan rekor sonuçlar, füzyon enerjisinin güvenli ve sürdürülebilir düşük karbonlu enerji sağlama potansiyelinin dünya çapındaki en açık göstergesi” denildi.

UKAEA CEO’su Ian Chapman, sonuçların “dönüm noktası” olduğunu ve insanlığı emisyonsuz enerjiye “bir adım daha yaklaştıracağını.” ifade etti ve ekledi:

“İklim değişikliğinin etkilerini ele almak için önemli değişiklikler yapmamız gerektiği açık ve füzyon çok fazla potansiyel sunuyor. Gezegeni gelecek nesiller için korumaya yardımcı olacak sürdürülebilir bir temel enerji kaynağı sağlamak adına lazım olan bilgiyi oluşturuyor ve gerekli yeni teknolojiyi geliştiriyoruz. Dünyamızın füzyon enerjisine ihtiyacı var.”

Nükleer fisyon ve nükleer füzyon arasındaki fark nedir?
En basit ifadeyle, hem fisyon hem de füzyon atomlardan enerji üretiliyor. Nükleer fisyon, ağır, kararsız bir çekirdekten gelen uranyum atomlarının iki veya daha fazla hafif çekirdeğe ayrıldığı enerji santrallerinde şu anda kullanılan yöntem.

Nükleer füzyon ise bunun tam tersi ve iki hafif atomun daha büyük bir atoma kaynaşması, birleşmesi anlamına geliyor. Bu süreç, Güneş’in kalbinde gerçekleşen süreç ile aynı şey.

Nükleer füzyonun destekçileri geleceğin enerjisi olarak görüyorlar. Tokamak adı verilen simit şeklinde büyük bir dairesel odada gerçekleştirilen işlem, geleneksel bir nükleer santral gibi radyoaktif atık üretmiyor. Daha önemlisi sera gazı da meydana getirmiyor.

Nükleer füzyon, varsayımsal olarak, zararlı gazlar salmadan kömür, petrol veya gazdan dört milyon kat daha fazla enerji üretebilir.

Nükleer füzyon güç üretmek için ne kadar sürede kullanılabilir?

Araştırma hala çok erken aşamalarında ve bugünün duyurusu yalnızca beş saniye boyunca füzyon enerjisi yaratma olasılığını gösteriyor ki bu da sürecin uygulanabilir ya da verimli olması için yeterli değil.

EUROfusion konsorsiyumundan Tony Donne, gelecekte daha verimli makinelerle “füzyonu beş saniye sürdürebilirsek, bunu beş dakika ve sonra beş saat boyunca da yapabiliriz” diye tahmin ediyor.

Oxford’da toplanan veriler, Fransa’nın güneyinde yapım aşamasında olan ve JET’ten çok daha gelişmiş olan ITER reaktörü için de faydalı olacak.

Nükleer enerji gerçekten bu kadar yeşil mi?

Birçok çevre grubu uzun süredir nükleere karşı çıkıyor. Örneğin ‘Friends of the Earth’, kurulduğu 1971 yılından bu yana nükleer karşıtı pozisyon alıyor.

Onlara göre “Birleşik Krallık, açık deniz rüzgarı, gelgit ve Güneş gibi devasa yenilenebilir enerji kaynaklarına sahipken nükleer enerji ile risk almamalı. Yenilenebilir enerji kaynakları ihtiyacımız olan tüm enerjiyi sağlayabilir.”

Greenpeace ise nükleer enerji hakkında, “Enerji sorunlarımıza bir çözüm olarak lanse edilse de, gerçekte karmaşık, inşa edilmesi, bakımı son derece pahalı ve ciddi riskleri olan bir teknoloji.” görüşünü savunuyor.

Her iki grup da nükleer enerjiye yatırılan paranın yenilenebilir kaynaklara daha verimli harcanacağını savunuyor.

Ne var ki, arzu edilen enerji miktarı sürdürülebilir şekilde füzyon reaktörleri ile elde edilirse nükleer sızıntı, nükleer atık gibi sorunlar ve riskler ortadan kalkmış olacak.