Türkiye, vatandaşın borçlarıyla büyüyor

Ücretli kesimin büyümeden aldığı pay azalırken, bireysel borçlar 2,5 trilyon TL’ye ulaştı Türkiye’de ekonominin büyümesine en büyük katkı hane halkı tüketiminden geliyor.

Türkiye ekonomisi, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 5,9 büyüme kaydetti. Bu büyüme oranı, AB, OECD ve G-20 ülkeleri arasında birinci oldu. Ancak, bu büyümenin ücretli çalışan milyonlarca kişinin gündelik hayatına yansımadığı görülüyor.

Çalışan ücretlerinin büyümeden aldığı pay azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, üçüncü çeyrekte hane halkı tüketimi büyümeye 7,7 puanla en yüksek katkıyı verdi. Hane halkı tüketimini 3,4 puanla yatırımlar izledi. Kamu harcamalarının büyümeye katkısı ise 0,7 puanda kaldı. Öte yandan mal ve hizmet ithalatı 2023 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 14,5 artarken, ihracatın büyümesi ise yüzde 1,1 seviyesinde kaldı.

DW’den Aram Ekin Duran‘ın haberine göre, Üçüncü çeyrekte çalışanların büyümeden aldığı pay da, bir önceki çeyreğe göre kan kaybetti. TÜİK verilerine göre, ikinci çeyrekte yüzde 34,3 olan işgücü ödemelerinin katma değer içerisindeki payı üçüncü çeyrekte yüzde 32,2’ye geriledi. Geçen yılın aynı döneminde ise iş gücünün büyümeden aldığı pay yüzde 26,1 olmuştu. Çalışanların büyümeden aldığı pay 2022’de yüzde 26,5’e gerilemiş ve böylelikle verinin başlangıç yılı olan 1998 yılından bu yana en düşük seviye kaydedilmişti.

Vatandaşların borçları arttı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Türkiye’de vatandaşların kredi kartları ile yaptığı borçlanma 2023’ün 10 ayında yüzde 119,2 artışla 991,9 milyar liraya ulaşmıştı. Aynı dönemde tüketici kredilerindeki artış ise yüzde 34,4 oldu. Böylelikle bireysel kredi kartı borçları ile birlikte Türkiye’deki toplam bireysel borçların büyüklüğü yüzde 59 artışla 2,5 trilyon TL’ye çıktı.

2024’te ekonomik büyüme yavaşlayacak

İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ege Yazgan, Merkez Bankası’nın faizi 6 ay içinde yüzde 8,5’ten yüzde 40’a çıkarması ile birlikte iç talepte yavaşlamanın da başladığını söylüyor.

Yılın son 3 ayında da tüketimdeki azalmanın devam edeceğini ifade eden Prof. Yazgan, “Son verilerden Türkiye ekonomisinin yavaşlamaya başladığını görebiliyoruz” diyor.

2023 yılının ilk 10 ayında yüksek enflasyon nedeniyle vatandaşların satın alma gücünün eridiğine işaret eden Prof. Yazgan, “Yılın geri kalanında ise başta kiralar olmak üzere fiyat artışlarında bir miktar azalma göreceğiz. Yani enflasyonda kısmi bir iyileşme görecek olsak da, gelecek aylar açısından enflasyonun yeniden yükselip yükselmeyeceğini öngörmek zor” değerlendirmesinde bulunuyor.

OECD’den büyüme ve enflasyon tahmini

Bu arada Paris merkezli Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) tarafından yayınlanan ‘Ekonomik Görünüm’ raporunda Türkiye büyüme beklentisi yükseltildi. OECD, 2023’ün tamamı için Türkiye’ye ilişkin büyüme beklentisini yüzde 4,3’ten yüzde 4,5’e yükseltti.

OECD’nin Türkiye ekonomisinin büyümesi konusunda 2024 beklentisi yüzde 2,9, 2025 beklentisi ise yüzde 3,2 oldu. Öte yandan Türkiye’ye ilişkin enflasyon tahminleri de artırıldı. 2023 enflasyon beklentisi yüzde 52,1’den yüzde 52,8’e, 2024 tahmini de yüzde 39,2’den yüzde 47,4’e yükseltildi.

Türkiye ekonomisi, üçüncü çeyrekte yüzde 5,9 büyüme kaydetti. Ancak, bu büyümenin ücretli çalışan milyonlarca kişinin gündelik hayatına yansımadığı görülüyor. Çalışanların büyümeden aldığı pay azalırken, vatandaşların borçları arttı. 2024’te ise ekonomik büyümenin yavaşlaması bekleniyor.