İşsizlik oranının her ay arttığı ve yüzde 22,5’lara dayandığı Türkiye’de, istihdamın artırılması için hazineden Sosyal Güvenlik Kurumuna’na (SGK) aktarılan prim teşvik ödemelerin akıbeti bilinmiyor.
Diken’den Ayşegül Kasap’ın haberine göre, Sayıştay prim teşvik ödemeleri için 2021’de aktarılan 29 milyar 800 milyon TL’nin nereye harcandığının peşinde düştü. Çünkü belgelendirilmemiş.
Üstelik Sayıştay’ın bu konuda 2015’ten beri hem bakanlığı hem de SGK’yı uyarmasına rağmen!
Harcamaların ‘teyit edilecek bir biçimde’ raporlanması istendiğindeyse SGK belgelemekten kaçınıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylülde temmuz ayı işsizlik verilerini açıklamıştı. Buna göre işsizlik bir önceki aya kıyasla yüzde 2 artarak yüzde 22,5 olarak kayıtlara geçmişti. Hesaplamalarda İŞKUR’un kayıtlı işsiz sayılarının TÜİK’in işsiz sayılarına da yansıması gerekiyor. Ama bu yapılmıyor. Bu nedenle işsiz sayısının açıklanandan daha fazla olduğu tahmin ediliyor.
Kanıtlayıcı belgeler olmalı, idarenin tasarrufuna bırakılamaz
Sayıştay’ın 2021 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı raporuna göre, istihdamın artırılması için SGK’ya hazineden ödenen paraların nereye harcandığı kayıt altına alınmadı. Sayıştay’ın ifadesiyle ‘kanıtlayıcı belgeler’ ortada yok.
2021’de bakanlık tarafından SGK’ya istihdam için aktarılan para 29 milyar 729 milyon 817 bin 648 TL. Aynı yıl tahakkuk edilen prim teşviki 34 milyar 285 milyon 12 bin 925 TL. İptal edilen teşvik tutarıysa 7 milyar 92 milyon 485 bin 592 TL.
Sayıştay raporda şu notu düştü: “Talep edilen ve iptal edilen teşvik tutarlarının yüksekliği de göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu teşviklerin kanıtlayıcı belgelere dayanılarak ödenmesi daha da önem kazanmakta olup, bu nedenle idarelerin tasarrufuna bırakılamaz.”
Ödeneklerin amacına uygun harcanıp harcanmadığının peşin düşen Sayıştay hem bakanlığı hem de SGK’yı 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020’de de uyarmış.
Ama denetim raporlarındaki bulgulara rağmen harcamaların belgelendirilmesi için hiçbir adım atılmadı.
Bakanlık, Sayıştay’ın denetiminden sonra SGK’dan şu bilgileri teyit edilebilecek bir şekilde hazırlamasını istedi: “Prim teşvik ödemelerine ilişkin teşvik ve desteklerden yararlanan özel sektör işyeri sayısı, teşvik tutarına isabet eden miktarın hesaplandığı matrah ve isabet ettiği sigortalı sayısı, ilave puanların hangi iller itibarıyla hangi oranlar üzerinden ve kaç sigortalı için uygulandığı, bakanlıktan alınan teşviklere ilişkin sonradan SGK’ca yapılan periyodik kontroller sonrası teşvikten yararlanma
hakkını kaybeden işveren ya da sigortalıya uygulanan iade ve düzeltme işlemlerine ait matrah
bilgileri, bakanlıktan talep edilen teşvik ödemesi miktarları.”
SGK’ysa harcamaları belgelemekten kaçındı.
Her ne kadar bakanlığın talebinden sonra işveren sisteminden alınan teşvik verileriyle, MOSİP (Mali Yönetim Sistemi Otomasyon Projesi) raporlarında yer alan tutarların uyumlaştırılması sonucu bilgi vereceğini söylemiş olsa da şimdiye kadar herhangi bir bilgi vermemiş.
Kontrolü sağlanamıyor
SGK’nın yanıtlamaktan kaçındığı harcamaların belgelere dayanarak yapılmasının önemine dikkat çeken Sayıştay raporda ayrıca olarak şunu da söyledi: “İstihdam politikasının yürüten Çalışma Sosyal ve Güvenlik Bakanlığı’nın, yürüttüğü bu politikalardan elde ettiği sonuçları (kaç engelli işçi istihdam edilerek yürütülen politikaya katkı sağlandı yahut hangi illerde ve hangi oranlarda yapılan teşvikle yürütülen politikaya katkı sağlandı gibi) ayrıntılı olarak bilmesi; bakanlık bütçesine bu hizmetler için konulan ödeneğin hem kontrolünün sağlanması, hem de alınan sonuçların faaliyet faporuna dercedilmesiyle, yürütülen politikanın sonuçlarının değerlendirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.”
- Bilim İnsanları, Bazı Kişilerin Neden Covid Olmadığını Buldu - 21 Haziran 2024
- Tüketicinin İyimserliği Azalıyor - 21 Haziran 2024
- Akşener, Erdoğan’dan Ne İstedi? - 7 Haziran 2024
