İran’da ulusal para birimi riyalin tarihi dip seviyelere gerilemesi, Tahran’da esnaf protestolarını tetiklerken Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, güvenlikçi refleksler yerine diyalog ve yapısal reform vurgusu yaptı.
Riyalde Tarihi Kayıp, Çarşıda Tepki
İran riyali, pazar günü denetimsiz piyasada 1 dolar karşısında 1 milyon 450 bin seviyesine düşerek yeni bir tarihi dip gördü. Sert değer kaybı, başkent Tahran’da özellikle Büyük Çarşı çevresinde protestolara yol açtı. Çok sayıda esnafın kepenk kapattığı gözlenirken, devlet televizyonu eylemleri “sınırlı” olarak nitelendiren bulanık görüntüler yayımladı.
Sosyal medyada paylaşılan videolar ise protestoların daha geniş bir alana yayıldığını ve katılımın devlet medyasının aktardığından daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Bazı görüntülerde güvenlik güçlerinin kalabalığı dağıtmak için biber gazı kullandığı öne sürüldü.
Pezeşkiyan’dan Güvenlik Yerine Diyalog Talimatı
Gelişmelerin ardından Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ABD merkezli sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, ekonomik sıkıntıların halkın en temel kaygısı olduğunu vurguladı. Pezeşkiyan, İçişleri Bakanı’na protestocuların temsilcileriyle doğrudan temas kurulması ve taleplerin dinlenmesi yönünde talimat verdiğini duyurdu.
“İçişleri Bakanı’na, protestocuların temsilcileriyle diyalog kurmasını ve haklı taleplerini dinlemesini söyledim” diyen Pezeşkiyan, hükümetin sorunların çözümü için adım atacağını ifade etti. Bu açıklama, İran yönetiminin artan ekonomik baskılar karşısında daha yumuşak bir siyasi dil arayışına girdiği şeklinde yorumlandı.
Ekonomide Yapısal Sorunlar Ve Reform Vurgusu
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, yalnızca geçici önlemlerle yetinilmeyeceğini belirterek bankacılık sisteminin düzeltilmesi ve halkın satın alma gücünün korunmasının öncelikli hedefler arasında olduğunu söyledi. Ekonomik krizin, uzun süredir ertelenen yapısal sorunları daha görünür hale getirdiğine dikkat çeken Pezeşkiyan, hükümetin bu alanda sorumluluk almaktan kaçınmayacağını vurguladı.
İran devlet medyası da protestoların ardından hükümetin ekonomi ekibinin “döviz, ticaret ve kamu refahı politikaları” başlığıyla acil bir toplantı gerçekleştirdiğini aktardı. Analistler, riyaldeki hızlı değer kaybının yaptırımlar, döviz arzındaki daralma ve yönetimsel belirsizliklerle doğrudan bağlantılı olduğunu belirtiyor.
Toplumsal Basınç Artarken Beklenti Yükseliyor
Riyaldeki çöküşün günlük yaşam maliyetlerini daha da ağırlaştırması, toplumsal tepkilerin önümüzdeki dönemde yayılabileceğine işaret ediyor. Pezeşkiyan’ın diyalog ve reform mesajları, tansiyonu kısa vadede düşürmeyi hedeflese de, kalıcı bir rahatlamanın ancak somut ekonomik adımlarla mümkün olacağı değerlendirmesi öne çıkıyor.
- NHY / İran Devlet Televizyonu
