2021’in Şubat ayından bu yana Mars’ın yüzeyini inceleyen NASA’nın Perseverance uzay aracı, Kızıl Gezegen’in akustik ortamını ilk defa kayıt altına aldı. Toulouse III — Paul Sabatier Üniversitesinde çalışan bir bilim insanının öncülük ettiği ve aralarında CNRS (Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi) ve ISAE-SUPAERO’da (Fransa Havacılık ve Uzay Enstitüsü) çalışan araştırmacıların da yer aldığı uluslararası bir araştırma takımı, araçtaki SuperCam cihazı kullanılarak elde edilen sesler üzerinde analiz yürütmüş. Bulgular beş gün önce Nature bülteninde yayımlandı.
Gezegenler arası araştırma araçları, 50 yıl boyunca Mars’ın yüzeyine ait binlerce çarpıcı fotoğraf göndermesine rağmen tek bir ses bile göndermedi. NASA’nın Perseverance uzay görevi, Mars’ın seslerini ilk defa kaydederek kulakları sağır eden bu sessizliğe bir son verdi. Perseverance’a SuperCam cihazını yerleştiren Fransız ve Amerikalı bilim takımı, Mars’ın ses manzarası üzerinde yapılacak çalışmaların gezegene dönük bilgilerimizi artıracağından emin. Bilimsel bakımdan zorlu bir görev olan bu süreç, araştırmacıları Mars’ın keşfine özel bir mikrofon tasarlamaya yöneltmiş.
Perseverance, Kızıl Gezegen’deki ilk sesleri varış yaptığı tarihten bir gün sonra, 19 Şubat 2021’de kaydetmiş. 20 Hz ile 20 kHz arasında olan bu sesler, insanların duyabildiği ses tayfında yer alıyor. Söz konusu sesler, her şeyden önce Mars’ın sessiz bir yer olduğunu ortaya seriyor. Hatta o kadar sessiz ki, bilim insanları birkaç kez mikrofonun çalışmadığını düşünmüş. Rüzgarın haricinde doğal ses kaynaklarının nadir olduğu aşikar.
Bilim insanları bu araştırmaya ek olarak, keşif aracının çıkardığı seslere de odaklanmışlar. Söz konusu sesler arasında SuperCam lazerinin kayalara çarpmasıyla oluşan şok dalgaları ve Ingenuity helikopterinin yaptığı uçuşlar da bulunuyor. Araştırmacılar Dünya’daki davranışları çok iyi bilinen bu seslerin Mars’ta nasıl yayıldığını inceleyerek, Mars atmosferinin ses özelliklerini hassas şekilde belirleyebilmişler.
Araştırmacılar, Mars’taki ses hızının Dünya’dakinden düşük olduğunu gösteriyor: Gezegenimizde saniyede 340 metre kateden ses, Mars’ta 240 metre katediyor. Fakat en şaşırtıcı olanıysa, Mars’ta aslında iki ses hızının olması. Bu hızlardan biri yüksek tizli seslerde, diğeri de düşük frekanslarda görülmüş. Ses yutulumu, özellikle yüksek frekanslarda olmak üzere Mars’ta daha fazla. Yüksek frekanslar, düşük frekansların aksine kısa mesafelerde bile çok hızlı yutuluyor. Tüm bu etmenler, birbirlerinden sadece beş metre uzakta duran iki kişinin sohbet etmesini zorlaştırırdı. Bu özellikler, Mars atmosferinin bileşiminden (Dünya’daki %0,04’lük CO2’ye kıyasla %96) ve çok düşük yüzey atmosfer basıncından (Dünya’dakinden 170 kat daha düşük) kaynaklanıyor.
Kaynak: CNRS. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
- DİSK 17. Olağan Genel Kurulu: Emeğin yüzyılı için örgütleneceğiz - 10 Şubat 2024
- ÇEDES’den okullarda yeni proje: “Åžeytan taÅŸlama dersi” - 10 Åžubat 2024
- Gazeteci Alican Uludağ’dan, tehditler karşısında kararlı duruş - 11 Ekim 2023
