Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Cumhurbaşkanı’nın rektör atama ve Merkez Bankası Başkanı’nı süresi dolmadan görevden alma yetkisini iptal etmesi, Türkiye’nin yönetim yapısında önemli bir değişikliğe işaret ediyor. AYM’nin bu kararı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne uyum çerçevesinde çıkarılan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) bazı maddelerini iptal ettiği belirtiliyor. Bu iptal kararı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) 12 ay içinde yeni yasal düzenlemeler yapması gerektiği anlamına geliyor.
AYM’nin iptal kararının gerekçesi, söz konusu düzenlemelerin “KHK ile yapılamayacağı” yönünde. Özellikle, devlet üniversitelerine rektör atanma şartlarında yapılan değişiklikler ve Merkez Bankası Başkanı’nın görev süresini düzenleyen hükümlerin iptali, kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenlemeler içerdiği ve Anayasa’nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kaldığı için iptal edilmiş.
Bu kararın yürürlüğe girmesiyle, Cumhurbaşkanı’nın rektörleri doğrudan atama ve Merkez Bankası Başkanı’nı görev süresi dolmadan değiştirme yetkisi ortadan kalkacak. Bu durum, üniversitelerin ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ve yönetim yapısına ilişkin tartışmaları da beraberinde getirebilir. AYM’nin kararı, yasama organının bu konularda yeni düzenlemeler yapmasını zorunlu kılarken, aynı zamanda yürütme ve yargı arasındaki güç dengesini de yeniden şekillendirebilir.
Kararın yürürlüğe girmesi 12 ay sonrasına ertelendiği için, bu süre zarfında TBMM’nin konuyla ilgili yeni yasal düzenlemeler yapması bekleniyor. Bu süreçte, üniversitelerin ve Merkez Bankası’nın yönetim yapısı ve bağımsızlığı üzerine geniş çaplı bir diyalog ve müzakere sürecinin başlaması muhtemel.
AYM’nin bu kararı, Türkiye’nin yönetim yapısında önemli bir dönüm noktası olabilir. Üniversitelerin ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığını güçlendirecek yasal düzenlemelerin yapılması, demokratik kurumların işleyişine katkıda bulunabilir. Ancak bu süreç, siyasi aktörler ve toplumun tüm kesimleri arasında kapsamlı bir uzlaşı gerektirecektir.
NHY / Anayasa Mahkemesi Resmi Web Sitesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Resmi Web Sitesi, Resmi Gazete
