Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) CumhurbaÅŸkanı’nın rektör atama ve Merkez Bankası BaÅŸkanı’nı süresi dolmadan görevden alma yetkisini iptal etmesi, Türkiye’nin yönetim yapısında önemli bir deÄŸiÅŸikliÄŸe iÅŸaret ediyor. AYM’nin bu kararı, CumhurbaÅŸkanlığı Hükümet Sistemi’ne uyum çerçevesinde çıkarılan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) bazı maddelerini iptal ettiÄŸi belirtiliyor. Bu iptal kararı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) 12 ay içinde yeni yasal düzenlemeler yapması gerektiÄŸi anlamına geliyor.
AYM’nin iptal kararının gerekçesi, söz konusu düzenlemelerin “KHK ile yapılamayacağı” yönünde. Özellikle, devlet üniversitelerine rektör atanma ÅŸartlarında yapılan deÄŸiÅŸiklikler ve Merkez Bankası BaÅŸkanı’nın görev süresini düzenleyen hükümlerin iptali, kamu hizmetlerine girme hakkına iliÅŸkin düzenlemeler içerdiÄŸi ve Anayasa’nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kaldığı için iptal edilmiÅŸ.
Bu kararın yürürlüğe girmesiyle, CumhurbaÅŸkanı’nın rektörleri doÄŸrudan atama ve Merkez Bankası BaÅŸkanı’nı görev süresi dolmadan deÄŸiÅŸtirme yetkisi ortadan kalkacak. Bu durum, üniversitelerin ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ve yönetim yapısına iliÅŸkin tartışmaları da beraberinde getirebilir. AYM’nin kararı, yasama organının bu konularda yeni düzenlemeler yapmasını zorunlu kılarken, aynı zamanda yürütme ve yargı arasındaki güç dengesini de yeniden ÅŸekillendirebilir.
Kararın yürürlüğe girmesi 12 ay sonrasına ertelendiÄŸi için, bu süre zarfında TBMM’nin konuyla ilgili yeni yasal düzenlemeler yapması bekleniyor. Bu süreçte, üniversitelerin ve Merkez Bankası’nın yönetim yapısı ve bağımsızlığı üzerine geniÅŸ çaplı bir diyalog ve müzakere sürecinin baÅŸlaması muhtemel.
AYM’nin bu kararı, Türkiye’nin yönetim yapısında önemli bir dönüm noktası olabilir. Ãœniversitelerin ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığını güçlendirecek yasal düzenlemelerin yapılması, demokratik kurumların iÅŸleyiÅŸine katkıda bulunabilir. Ancak bu süreç, siyasi aktörler ve toplumun tüm kesimleri arasında kapsamlı bir uzlaşı gerektirecektir.
NHY / Anayasa Mahkemesi Resmi Web Sitesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Resmi Web Sitesi, Resmi Gazete
