“Lirayı Korumak İçin Rezervden Dolar Harcandı”

22 Şubat 2023

Reuters haber ajansı, bankacılardan edindiği bilgilere dayandırdığı haberinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 6 Şubat’ta meydana gelen deprem felaketleri sonrasındaki iki hafta içinde Türk Lirası’nın değerini sabit tutmak için rezervlerden 7 milyar dolar harcadığını bildirdi.

Reuters’a göre devlet politikalarının hassasiyeti nedeniyle adlarının açıklanmasını istemeyen bankacılar, TCMB döviz rezervlerinin önümüzdeki haftalarda baskı altında kalmaya devam edebileceğini belirtti.

Türkiye modern tarihinin en ağır doğal afeti olan 6 Şubat depremleri binlerce kişinin ölümüne ve başta Kahramanmaraş, Hatay ve Adıyaman olmak üzere güneydeki 10 ilde geniş çaplı yıkıma neden oldu. İstanbul Borsası ise geçici süreliğine kapatıldı.

Ancak 6 Şubat’taki ilk depremden bu yana geçen iki haftalık süre içinde döviz piyasalarında Türk Lirası, ABD Doları karşısında sadece binde 2 oranında değer kaybetti.

TCMB verileri, döviz rezervlerinin, 6 Şubat depreminden bir hafta sonra 4 milyar dolar azalarak 125 milyar 600 milyon dolara gerilediğini gösteriyor. Reuters, üç bankacının hesaplamalarının, TCMB döviz rezervinin geçen hafta 3 milyar dolar daha azaldığını ortaya koyduğunu kaydetti.

TCMB, konuya ilişkin açıklama yapmayı reddetti.

Reuters’a konuşan bankacılardan biri, TCMB’nin döviz piyasasını “uzun zamandır özellikle ihracattan elde edilen yeni döviz gelirlerini piyasaya aktararak” dengelediğini söyledi.

Bankacı, “Rezerv kullanımı uzun zaman sürdürülebilir değil çünkü rezerv yeterliliği düşük. Dövize olan talebi azaltmak için atılan adımların devam etmesini bekliyorum” dedi.

Özellikle lirada 2021 yılı sonundaki tarihi değer kaybından bu yana TCMB döviz rezervlerini kullanmak, hükümetin alışılmışın dışındaki ekonomi politikalarının rutin bir parçası haline geldi.

TCMB, azalan döviz rezervlerini takviye etmek için ihracatçıların elde ettiği gelirin bir kısmını kendisine satmasını şart koşuyor; şirket ve bireyleri ellerindeki dövizi kur korumalı mevduata (KKM) dönüştürmeye teşvik ediyor.

Yetkililer, depremden sonra dövize olan talebi azaltmak için birkaç adım attı. Bankalar, Borsa İstanbul’da türev işlemleri yapmaya çağrıldı. Döviz ve altın işlemlerindeyse alım ve satım arasındaki fiyat farkı arttırılarak talebi sınırlandırma yoluna gidildi.

Reuters’a konuşan bankacılar, TCMB’nin kısa vadede liranın değerini korumak için döviz rezervlerini kullanma baskısı altında kalmaya devam edeceğini kaydetti. Bankacılar, uluslararası yardımların bu baskıyı hafifletmeye yardımcı olabileceğini söyledi.

Mali hizmetler firması JPMorgan, depremlerin binalara ve altyapıya verdiği doğrudan hasarın maliyetinin 25 milyar dolar olduğu tahmininde bulundu ve “uluslararası yardım, lira üzerindeki baskıyı telafi edebilir” dedi.

Türk yetkililer, enflasyonun geçen yıl resmi verilere göre yüzde 85’e ulaşmasına rağmen TCMB’nin faiz oranlarını düşürmesinin yolunu açmak için liranın değerini sabit tutmaya çalışıyor.

Reuters haber ajansının yaptığı ankete göre TCMB’nin Perşembe günü faiz oranını 50 baz puan daha düşürerek yüzde 8,5’e indirmesi bekleniyor.