İlginç bir gök olayı daha: Mikronova

13 Kasım 2022

Bu küçük ama muhteşem patlama bir beyaz cücenin yüzeyinde meydana geliyor

Gökbilimciler, belirli yıldızların yüzeyindeki izole bölgelerde meydana gelen yeni, kompakt bir yıldız patlaması türü belirlediklerini bildirdiler. Bilim adamları bu nükleer patlamaya mikronova adını verdiler.

Şimdiye kadar sadece üç mikronova gözlemlendi, ancak hepsinin kaynağı beyaz cüceler, diğer yıldız türlerinden farklı davranan gizemli nesneler küçük, yoğun beyaz cüceler, ömrünün sonundaki yıldızların kalan çekirdeklerinden oluşur. Bu özelliklerinden dolayı “zombi yıldızları” olarak da adlandırılırlar. Mikronovalar, zombi yıldızlarındaki olağandışı özelliklerine dair edindiğimiz en son keşfidir. Keşif Nature’da yayınlandı.

Novalar ve süpernovalar gibi, mikronovalar da nükleer füzyonun sonucudur. Bu süreçte, iki hidrojen atomu birleşerek helyum oluşturur ve bu süreçte muazzam miktarda enerji açığa çıkarır. Ancak bu süreç, diğer yıldız patlamalarından daha küçük ve daha hızlıdır. Bir nova haftalarca, bir mikronova ise saatlerce sürer.

Çalışmanın baş yazarı ve Durham Üniversitesi’nden bir astronom olan Simone Scaringe, The Verge’e verdiği demeçte, “Bu, geceleri gördüğümüz semanın ne kadar hareketli olduğunu gösteriyor. Doğru yere doğru zamanda bakmazsanız işler hızla değişir” dedi.

Scaringi ve araştırma ekibi ilk mikronovayı gözlemlediklerinde neye baktıklarına dair hiçbir fikirleri yoktu. Beyaz cücenin sadece ara sıra patladığını ve yaklaşık 10 saat boyunca ışık verdiğini buldular. Ancak bu olay sıradan bir nova olamayacak kadar sönük ve kısaydı. Diğer iki beyaz cücede de benzer fenomenler gözlemlediler.

Araştırmanın yazarlarından ve Radboud Üniversitesi’nden bir astronom olan Paul Groot, bu “mikrofüzyon bombalarının” nova patlamalarından bir milyon kat daha az güçlü olduğunu ve “mikronovalar” olarak adlandırıldığını söyledi.

Mikronovalar, beyaz cücelerin güçlü manyetik alanlarından kaynaklanabilir. Bu küçük, yoğun yıldızlar, komşu yıldızlardan kutuplara hidrojen aktarıyor olabilir. Hidrojen burada belirli bir eşiğe kadar birikirse, küçük ama güçlü bir termonükleer patlama meydana gelir.

Yeni keşifler, yıldız patlamalarının nasıl meydana geldiğine dair bilgimizi değiştirebilir, ancak araştırmacıların takip çalışmaları ve büyük ölçekli gözlemler yapması gerekiyor. Hala birçok bilinmeyen var. Araştırma ekibi, takip çalışmalarının bu olayların doğasını daha da netleştireceğini umuyor.

Kaynak: https://www.popsci.com/science/white-dwarf-star-micronova/