İHD: 2021’de Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da 101 kadın şiddet sonucu ya da şüpheli şekilde hayatını kaybetti

19 Nisan 2022

İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, “2021 Yılı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu”nu açıkladı. Rapora göre bölgede geçen yıl 101 kadın, şiddet sonucu ya da şüpheli şekilde hayatını kaybetti.

BBC Türkçe’den Hatice Kamer’in haberine göre, İHD Diyarbakır Şubesi Kadın Komisyonu Başkan Yardımcısı Ezgi Sıla Demir ve Yönetim Kurulu Üyesi Derya Yıldırım’ın açıkladığı rapor, İHD’ye yapılan başvurular ve basın taraması yoluyla tespit edilen ihlaller üzerinden hazırlandı.

Rapora göre geçen yıl kadınların yaşam hakkının yanı sıra, kişi güvenliği ve özgürlüğü hakları da ihlal edildi. Raporda, işkence yasağının ihlal edildiği, hapishanelerde de hak ihlali yaşandığı aktarıldı.

2021’de artış yaşanan bir başka kategori ise ekonomik ve sosyal haklar oldu.

Kadınların bu yönde yaptığı başvurularında maddi yardım talebi ve işsizlik başı çekerken, gıda yardımı ve hukuki destek talepleri de artarak devam etti.

Rapora göre 2021’de Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 42 kadın aile içi veya toplumsal alanda yaşanan şiddet sonucu hayatını kaybetti, 59 kadın ise kuşkulu bir şekilde yaşamını yitirdi. Kuşkulu ölümlerin 21’inin intihar olarak açıklandığı belirtildi.

‘Adli Tıp Kurumu raporları hak ihlaline hizmet ediyor’

İHD raporda sağlık hakkına yönelik devam eden ihlallerine de değindi ve eski HDP milletvekili Aysel Tuğluk’un yaşadığı sağlık sorunlarına dikkat çekerek Adli Tıp Kurumu raporlarının tahliyelere engel bir yapıya büründüğünü ve hak ihlaline hizmet ettiğini öne sürdü.

Kişi özgürlüğü ve güvenliğine yönelik yaşanan ihlallerde de artış olduğunu belirten İHD, 2021 yılında çoğu aktif siyaset yürüten sendika, sivil toplum aktivisti 141 kadının gözaltına alındığını bilgisine de yer verdi:

“Özellikle bölgemizde Kürt kadınlarına yönelik yargı tacizi gün geçtikçe artmaktadır.

“8 Mart ve 25 Kasım eylemlerine katılmak, kadın ve LGBTİ+ alanındaki çalışmaları, siyasi alandaki çalışmaları, basına verilen röportajlar ve demeçleri, kadın derneklerinde üye veya yönetici olmak, ifade özgürlüğü ve örgütlenme hakkı kapsamında ele alınması gereken faaliyetleri gerekçe gösterilerek birçok dernek, meslek odası, sendika üyesi/yöneticisi kadın ev baskınları ve gözaltılar yaşanmaktadır.”

’32 kadın aktivist ve siyasetçiye 205 yıldan fazla ceza verildi’

2021 yılı içerisinde bölgede aralarında üniversite öğrencileri ve politikacıların da bulunduğu 53 kadına anadilde savunma hakkı da dahil olmak üzere politik saiklerle soruşturma ve davalar açıldığı, 32 kadın aktivist ve siyasetçiye 205 yıldan fazla ceza verildiği belirtildi.

Toplumsal cinsiyet ile ilgili yapılmak istenen demokratik ve barışçıl gösteri, eylem ve etkinlerin 21’ne müdahale edildiğini belirten İHD, Şanlıurfa’da 406 gündür adalet nöbeti tutan Şenyaşar ailesinin nöbet eyleminin 6 kez yasaklandığına, Emine Şenyaşar’ın darp edilerek hakkında soruşturma başlatıldığına dikkat çekti.

‘Suçlar cezasızlık zırhıyla taçlandırılıyor’

Bölgede özellikle kolluk kuvvetlerinin dahil olduğu suçların cezasızlık zırhıyla taçlandırıldığını, cezasızlığın faili cesaretlendirdiğini savunan İHD şu örneklere yer verdi:

”Gülistan Doku’nun hala akıbetinin bilinmiyor olması, Helin Hasret Şen’i öldüren failin hala görevini icra ediyor olması, Musa Orhan’ın tutuklanmaması, zırhlı araçlarla hala insanların yaşam haklarının elinden alınmış olması bu politikaların tezahürüdür.”

Raporda, medyanın ve toplumun kadına yönelik şiddeti olumlayan ayrımcı, cinsiyetçi ve aşağılayıcı bir dilin kullanılmasının önüne geçilmesi gerektiği belirtti.

Önerilerini de yedi başlıkta sıralayan İHD Kadın Komisyonu, kadının yaşam hakkının önüne geçen her türlü eşitsizlik, adaletsizlik ve engelin ortadan kaldırılması için tüm siyasi aktörlerin sorumluluk alması gerektiğini vurguladı.

Komisyon ayrıca devletin kadına yönelik şiddetle mücadeleyi ilke olarak belirlemesini, kadın alanında çalışan derneklerin üye ve yöneticilerine yönelik “yargı tacizinin” sona ermesini, kadın cinayetlerine yönelik acil eylem planı oluşturmasını istedi.