DİSK-AR Asgari Ücret Araştırması 2025: Asgari Ücrette Derinleşen Sorunlar ve Çözüm Önerileri

21 Aralık 2024

DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR), Türkiye’de asgari ücretin kapsamı, erimesi ve genel ücret politikalarındaki rolünü ele alan kapsamlı bir rapor yayımladı. “Asgari Ücret Araştırması 2025” başlıklı rapor, 9 Aralık 2024 tarihinde DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu tarafından kamuoyuna sunuldu. Raporda asgari ücretin yalnızca düşük gelirli çalışanları değil, giderek genişleyen bir işçi kesimini etkilediği vurgulanıyor.

Basın toplantısında, ekonomist ve akademisyenler Prof. Dr. Erinç Yeldan, Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ve Mustafa Sönmez gibi isimler yer aldı. DİSK-AR tarafından hazırlanan bu rapor, uzun yıllardır asgari ücret üzerine yapılan çalışmalardan biri olarak dikkat çekiyor. Çalışma, Prof. Dr. Aziz Çelik ile uzman araştırmacılar Deniz Beyazbulut ve Zeynep Kandaz’ın katkılarıyla hazırlandı. Rapor, Türkiye’de asgari ücretin tarihsel ve ekonomik perspektiflerini ele alırken, aynı zamanda çözüm odaklı bir yaklaşım sunuyor.

Asgari Ücretin Kapsamı ve Sorunları

Raporun öne çıkan bulgularından biri, asgari ücretin kapsamının giderek genişlediği ve ücret seviyelerinin genel olarak asgari ücrete yakınsadığı gerçeği. Bu durumun birkaç temel nedeni bulunuyor:

1.Sendikalaşma Düzeyinin Düşüklüğü: Türkiye’de sendikal örgütlülüğün düşük olması, toplu iş sözleşmelerinin kapsamını daraltıyor ve çalışanların ücret pazarlığı yapma gücünü zayıflatıyor.

2.Teşmil Mekanizmasının Yetersizliği: İşçi haklarını genişletmek için kullanılabilecek teşmil mekanizması devreye sokulmuyor.

3.Asgari Ücretin Siyasal Bir Araç Olarak Kullanılması: Siyasal iktidar, asgari ücreti genellikle seçim dönemlerinde popülist bir araç olarak kullanıyor. Bu, genel ücret seviyesinin asgari ücrete yaklaşmasına neden oluyor.

Kapsamın Genişlemesi ve Bölüşümdeki Adaletsizlik

TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması verilerinden elde edilen bulgular, asgari ücretin doğrudan ya da dolaylı olarak milyonlarca işçiyi kapsadığını ortaya koyuyor. Rapor, asgari ücretin kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) ile olan ilişkisini de 1974’ten günümüze kadar inceliyor. Bulgular, asgari ücretin satın alma gücündeki gerileme ve bölüşüm adaletsizliği ile birlikte ele alındığında, ekonomik büyümeden çalışanların adil bir pay almadığını gösteriyor.

Rapora göre, asgari ücretin geniş kesimler üzerinde doğrudan etkili olması, gelir dağılımındaki eşitsizlikleri derinleştiriyor. Özellikle düşük ücretli çalışanların büyük bir kısmının asgari ücrete bağımlı hale geldiği belirtiliyor. Bunun yanı sıra, diğer ücret gruplarının da asgari ücrete yakın düzeyde kalması, genel bir yoksullaşma trendine işaret ediyor. Bu durum, ekonomik büyüme ile ücret artışları arasında kopukluk olduğunu gösteriyor.

DİSK’ten Çağrı

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, raporun tanıtımı sırasında yaptığı konuşmada, asgari ücretin insanca yaşam koşullarını sağlayacak bir düzeye çıkarılması gerektiğini belirtti. Çerkezoğlu, “Asgari ücret, yalnızca geçim sınırının değil, aynı zamanda toplumsal adaletin ve çalışanların onurunun bir göstergesidir. Bu rapor, hak temelli bir ücret politikası için önemli bir adım,” dedi.

“Asgari Ücret Araştırması 2025” raporu, Türkiye’deki ücret politikalarının sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal ve siyasal bir mesele olduğunu ortaya koyuyor. Raporda yer alan bulgular ve öneriler, asgari ücretin yeniden ele alınması gerektiğini güçlü bir şekilde vurguluyor. Raporun tam metnine DİSK-AR’ın resmi internet sitesinden ulaşılabilir.