Danimarka ve Grönland hükümetleri, 1960’lı ve 70’li yıllarda binlerce Grönlandlı kadına ve kız çocuğuna rızaları dışında doğum kontrolü uygulanması nedeniyle resmi özür diledi. Başbakan Mette Frederiksen, bu uygulamaların sistematik ayrımcılığın ve kötü muamelenin bir parçası olduğunu kabul ederek “Geçmişi değiştiremeyiz, ama sorumluluk alabiliriz. Danimarka adına özür diliyorum” dedi.
“Nüfus Kontrolü” Adına İnsan Hakları İhlali
Danimarka sağlık yetkilileri, o dönemde Grönland’da yaşayan 4 bin 500 kadına ve kız çocuğuna rahim içi kontraseptif (RİA) yerleştirildiğini kabul etmişti. Bu sayı, ada nüfusundaki doğurgan kadınların yarısına karşılık geliyordu. Resmi gerekçe, nüfus artışını yavaşlatmak ve sağlık hizmetlerini dengelemekti. Ancak aralarında ergenlik çağındaki çocukların da bulunduğu pek çok kadına ne olup bittiği açıklanmadı, rızaları alınmadı. Sonraki yıllarda bu uygulamaların kadınların fiziksel, psikolojik ve toplumsal yaşamlarında kalıcı yaralar açtığı ortaya çıktı.
Gecikmiş Adalet, Derinleşen İzler
Grönland Başbakanı Jens-Frederik Nielsen, özrün “tarihin karanlık bir sayfasını” kapatmaya yetmeyeceğini, ancak mağdurlara tazminat ödenmesi gerektiğini söyledi. Nielsen, “Çok fazla sayıda kadın, yaşamlar ve toplumlar üzerinde derin izler bırakacak şekilde etkilendi. Özrün bu kadar geç gelmesi acı verici” dedi. Bu sözler, kolonyal geçmişin mirasının yalnızca ekonomik ve siyasi değil, bedensel ve toplumsal bir denetim üzerinden de sürdüğünü hatırlatıyor.
Kolonyal Geçmişin Hesaplaşması
Grönland, 1953’e kadar Danimarka’nın kolonisi, 1979’dan itibaren ise özerk bir bölge haline gelmişti. Zorla doğum kontrol vakaları, modernleşme ve sağlık politikası söylemleriyle maskelenen bir kolonyal müdahale olarak kayda geçti. Bugün yapılan özür, yalnızca bir sağlık skandalının değil, Avrupa’nın “medeniyet” adı altında yerli halklar üzerinde kurduğu denetim politikalarının da ifşası niteliğinde. Geriye ise yanıtı hâlâ aranan sorular kalıyor: Özür mağdurların yaralarını sarabilecek mi, yoksa bu da “çok geç ve çok az” bir adım mı olacak?
- DİSK-AR Raporu: Geniş Tanımlı İşsiz Sayısı 12 Milyon 30 Bine Ulaştı - 30 Ağustos 2025
- CHP İstanbul İl Kongresi İçin İddianame: 10 Yöneticiye Hapis İstemi - 30 Ağustos 2025
- BM: İran’da 2025’in İlk 8 Ayında 841 İdam - 29 Ağustos 2025
