Çölü durduran adam

Yacouba Sawadogo, Afrika’nın sıradışı kiÅŸiliklerinden biri. Bilimadamlarının ve çevre kuruluÅŸularının bile çaresiz kaldığı çevre sorunlarına geleneksel yöntemlerle çözüm üretmeyi baÅŸaran bir kahraman…

Ä°htiyar çiftçi, Burkino Faso’nun kuzeyindeki tarım arazilerinde uzun süredir devam eden çölleÅŸmeyi durdurabilen kiÅŸi olarak biliniyor… 

Bölgedeki toprak, uzun yıllar içinde aşırı ekim, aşırı otlatma ve aşırı nüfus yoÄŸunluÄŸu nedeniyle giderek sertleÅŸmeye, verimsizleÅŸmeye ve sonunda çölleÅŸmeye baÅŸlamıştı… 

Ulusal ve uluslararası araştırmacılar tarafından uzun yıllardır devam eden çalışmalar ise, toprağı kurtarmak için yeterli olmuyordu. Umutlar giderek tükenmekteydi. 

Ta ki Yacouba Sawadogo adlı bir adam, 1980’li yıllarda ortaya çıkıp da, çölleÅŸmeye karşı kendi geleneksel yöntemleriyle savaÅŸmaya karar verene kadar. Yacouba’nın kullandığı teknikler oldukça eski ve garipti; bu yüzden bölgedeki çiftçiler tarafından alay konusu oldu.

Fakat yıllar içinde ferk edildi ki, Yacouba’nın inatla uyguladığı teknikler, ormanı yeniden var etmeyi, toprağı yeniden zenginleÅŸtirmeyi baÅŸarmıştı. Yacouba tek başına çölü durdurmuÅŸtu. 

Yöntemi ise oldukça basitti. Eski Afrika tarım pratiÄŸi olan “Zai” tekniÄŸine göre, önce sertleÅŸmiÅŸ zemine büyük bir çukur açılıyor, sonra içine bitki artıkları ve gübreden oluÅŸan bir karışım yerleÅŸtiriyordu. 

İçine ise bölge şartlarına uygun, dayanıklı ağaç türlerinin tohumlarını koyuyordu. Yağmurlu mevsimlerde suyu emen ve muhafaza eden delikler, kurak dönemlerde bitki için gereken nem ve besini sağlıyordu. 

Zai tekniÄŸine göre, zeminin ‘kurak mevsimde’ hazırlanması gerekiyordu. Ki bu da, bölgede uygulanan tekniÄŸin tam tersiydi. Hiç kimse inanmasa da, o inatla çalışmayı sürdürdü. 20 yıl içinde kuraklıktan zarar görmüş 120 dönümlük kurak araziyi, 60 ayrı tür aÄŸaçtan oluÅŸan yeÅŸil bir alana dönüştürmeyi baÅŸardı. Bir adamın tek başına yarattığı bu mucize bilimadamlarını da ÅŸaşırtmıştı.

Doğal Kaynaklar Uzmanı Chris Reji, süreci şöyle özetledi:

“Bölgede, binlerce hektarlık alan tamamen verimsiz halde. Ama Yacouba’nın teknikleri uygulanırsa, bu topraklar yeniden canlanabilecek” 
Bu durum uluslararası kuruluşları da harekete geçirdi.

Mark Dodd imzalı bir belgesele de konu olan Yacouba ise, ziyaretçilere kendi özel tekniklerini öğretmeyi sürdürüyor! Çevre köylerden birçok çiftçi Yacouba’yı ziyaret ederek tohum kalitesi, ekim yöntemleri ve diÄŸer konularda ondan bilgi alıyor.

Bir eÄŸitim programı baÅŸlatmak ve tüm bölgeyi dönüştürmek istediÄŸini belirten yaÅŸlı çiftçi, “EÄŸer kendi köşenize çekilirseniz, bildiklerinizin insanlığa hiçbir faydası olmaz” diyerek çalışmalarını ölene dek sürdüreceÄŸini belirtiyor.