Beyazlara karşı son Kızılderili savaşçı: Geronimo

BrulÂŽ Indians, many wearing war bonnets, on horseback. Photo by Edward S. Curtis, December 26, 1907

Gerenimo, Amerika’da beyazlara karşı mücadele veren kahraman ve son kızılderili olarak tarihe kazındı. Geronimo, kendi topraklarında sürgün ve katliamlara uÄŸrayan Kızılderililerin intikamı oldu. Geronimo, halkını korumak için teslim olmasının ardından ABD hükümeti tarafından tutsak edildi. Ve yaÅŸamının geri kalanını cezaevinde geçirerek 17 Åžubat 1909 yılında yaÅŸamını yitirdi.

Bedonkohe Apaçi yerlisi olan Gerenimo, Yeni Meksika bölgesinde doÄŸuyor. Geronimo’nun gerçek adı Gokhlayeh (Esneyen Adam) olarak biliniyor. Meksikalılar ona Gerenimo, Ä°spanyollar ise “Jerome” derlerdi Ä°smi bu nedenle, sonradan Geronimo olarak nam salacaktı.

 

Åžef Mahko’nun torunu olan Geronimo aslında bir ÅŸef deÄŸildi; ama bir ÅŸamandı. Bu yönü diÄŸer savaşçı ve liderlik özellikleri ile de birleÅŸmiÅŸ, sonuçta ruhsal ve entelektüel bir lider olmasını saÄŸladı.

Geronimo’nun savaÅŸ kariyeri bir Chiricahua (Apaçiler arasında en çok saygı duyulan apaçiler) ve aynı zamanda ÅŸefi olan kayınbiraderiyle de baÄŸlantılı oluÅŸuydu. Kızılderili lider Amerikan hükümetine karşı savaÅŸan son liderlerden biriydi. Apaçiler arasında ise son savaşçıydı.

beyazlara-karsi-son-kizilderili-savasci-gerenimo-246301-1.

Geronimo, elinden geldiÄŸi kadar ‘beyaz adamlardan’ intikam almaya çalıştı. Gerenimo’ya bu nefreti yaÅŸatan olay, 1858 yılında bir gün eve döndüğünde, eÅŸi, annesi ve 3 çocuÄŸunu Ä°spanyollar tarafından öldürülmüş olarak görmüş olmasıydı.

Apaçi ÅŸeflerinin hepsi, onun görüşlerine ve gücüne saygu duydu.1870’te rezervasyon bölgesine (San Carlos) yerleÅŸtirilen Geronimo, buradan kaçmaya çalışacak; fakat tutuklanıp bölgeye geri gönderilecekti. Üç kez daha kaçmayı deneyen Geronimo, dördüncü kaçışında baÅŸarılı oldu ve yakalanamayınca, 500 izci ve 3000 Meksikalı asker onun peÅŸine düştü. Ä°zciler sonunda onu buldu ve rezervasyon bölgesine geri götürüldü. Ancak özgür ruhlu Geronimo bir yıl sonra 35 savaşçı, 109 kadın, çocuk ve gençle bu bölgeden de kaçmayı baÅŸardı. 1885’teki bu kaçışından 1894 yılına kadar Geronimo bulunamadı.

 

Bir keresinde 24 adamı ile 5000 süvariden kaçan Geronimo Dumanlı DaÄŸlar’a sığınmış ve daÄŸları didik, didik arayan süvariler ilginçtir ki Geronimo’nun izine bile rastlayamamıştı. Geronimo’yu yakalayamayan süvariler köylere saldırıp kadın ve çocukları öldürmeye baÅŸlamışlardı. Bunu duyan Geronimo sonunda dayanamadı ve halkına zarar gelmemesi için teslim oldu.

 

Geronimo, teslim olmasından sonra son günlerini Oklahoma’daki Fort Sill’e yerleÅŸtirildi. Ölümünden önce son günlerini Arizona’daki evine dönmek istemiÅŸ ancak izin verilmedi. 1909 yılında bir savaÅŸ mahkumu olarak Oklahoma’da öldü.

Kimilerine göre Geronimo işkence yapılarak öldürüldü. Öldükten sonra Geronimo rezervasyon bölgesinin arka tarafına gömüldü. Fakat ertesi gün Geronimo gömüldüğü yerde değildi. Apaçilere göre Geronimo kutsal topraklar olan dumanlı dağlardadır.