Beyaz cücenin’ yaşanabilir alanında dönen bir gezegen keşfedildi

11 Şubat 2022

Astrofizikçiler sönmekte olan bir yıldızın yörüngesinde yaşamın sürdürülmesine uygun olabilecek gezegene benzer bir yapı keşfetti. Gezegenin “beyaz cüce” olarak nitelenen yıldıza yaşam için ideal mesafede olduğunun gözlemlenmesi, başka dünyalarda su ve hayatın varolmasına imkan verebilecek koşulların oluşabildiği ihtimalini gündeme getirdi.

Dev yıldızlar söndükten sonra kara delik oluşturuyor, ancak Güneş gibi orta büyüklükteki yıldızlar bütün nükleer yakıtlarını kullanarak söndüklerinden üst tabakalarını kaybediyor ve beyaz cücelere dönüşüyor.

Hubble ve Spitzer uzay teleskoplarından yararlanarak beyaz cüceler etrafındaki kaya parçalarını inceleyen University College London öğretim üyesi Prof. Dr. Jay Farihi, çalışmalarını “Birçok kişi beyaz cüceleri ölü bir sistem ya da bir son olarak düşünür, oysa bulgularımız beyaz cücelerin etrafında birçok şey olduğunu gösteriyor” diye açıkladı.

İngiltere’de Kraliyet Astronomi Topluluğu’nun aylık dergisinde yayımlanan yeni çalışmada araştırmacılar, dünyadan 117 ışık yılı uzaklıktaki WD1054-226 adlı bir beyaz cüce yıldızdaki ışık değişimlerini, Şili’de bulunan La Silla Gözlemevi’nin Yeni Teknoloji Teleskopu’ndaki yüksek hızlı kameraları kullanarak 18 gece boyunca gözlemledi.

Verilere daha yakından bakabilmek için NASA’nın dış gezegen gözlem uydusundan da yararlanıldı.

Keşfedilen yapı sönmekte olan yıldızın yıldızın “yaşanabilir alanında” yer alıyor

Araştırmacılar gözlemleri sonucu beyaz cücenin yörüngesinde düzenli şekilde ve mesafesini koruyarak halka oluşturan gezegenimsi yapılar tespit etti.

Birbirinden eşit uzaklıkta 65 gezegenimsi kayalığın her 25 saatte bir yıldızın etrafındaki dolaşımını tamamladığını gözlemledi. Araştırmacılar dolaşan bu yapıların yakınlardaki bir gezegeni tarafından bu kesin dğzende tutulduğu sonucuna vardı.

Söz konusu gezegenin büyüklüğünün Güneş Sistemi’ndeki gezegenlere benzediği, Merkür ile Mars arası bir büyüklükte olduğu ve yıldız ile keşfedilen yapı arasındaki mesafenin Merkür ile Güneş arasındakine yakın olduğu anlaşıldı.

Gezegenin yıldıza göre konumunun “yaşama elverişli koşullara sahip” alanda yer aldığının gözlemlenmesi, ortalama 50 derece Santigrat olduğu tahmin edilen sıcaklık koşullarının suyun gezegenin yüzeyinde sıvı halde kalmasına olanak tanıması anlamına gelebilir. Bilim insanları sönmekte olan yıldızların daha az ısı ve ışık yaydığından dolayı yaşanabilir alanlarının Güneş’e göre daha yakın olduğunu belirtiyor.

“Beklenmedik ve heyecan verici“

Keşfi yapan ekibin lideri Prof. Farihi astronomların ilk defa bir beyaz cüce yıldızların yaşanabilir alanında gezegene benzer bir yapı tespit ettiği belirtti ve yaşanabilir bölgede büyük bir gezegenin varlığını beklenmedik ve heyecan verici bir olasılık olarak tanımladı. Farihi bu yapının bir gezegen olduğunun teyidi için daha fazla çalışma gerektiğinin altını çizdi.

Güneş’in de milyarlarca yıl sonra “beyaz cüceye” dönüşeceğine dikkat çeken uzman çalışmalarının Güneş Sisteminin gelecekteki haline de ışık tutacağını kaydetti.

Keşfedilen yapılar Dünya’ya olan uzaklıklarından dolayı henüz doğrudan incelenemediğinden bu gözlemlenen yapının gezegen olup olmadığı bilgisayar modelleri ve yıldızların ve yörüngedeki kayalıkların ileri gözlemleriyle mümkün olabilir.