Yeni bir araştırma, Avrupalıların açık ten, renkli gözler ve sarı saç gibi özelliklere sahip olmasının nispeten yakın bir tarihte gerçekleştiğini ortaya koydu. İtalyan Evrimsel Biyolog Prof. Guido Barbujani ve ekibi, Roma dönemine kadar Avrupalıların büyük çoğunluğunun koyu tenli olduğunu tespit etti. Bu bulgu, önceki tahminlerden çok daha yakın bir zamana işaret ediyor.
45.000 Yıllık DNA Analizi: Pigmentasyonun Evrimi
Araştırmacılar, Avrasya’nın çeşitli bölgelerinde yaşamış 348 kişinin DNA’sını analiz ederek, son 45.000 yılda cilt, saç ve göz pigmentasyonundaki değişimleri inceledi. Hakem değerlendirmesinden geçmeyi bekleyen çalışmada, “Daha açık pigmentasyonlara doğru kaymanın beklenenden daha yavaş olduğu ortaya çıktı. Bireylerin yarısı, Bakır ve Demir Çağları’na kadar koyu veya orta düzeyde cilt renklerine sahipti,” ifadelerine yer verildi.
Prof. Barbujani, IFL Science’a yaptığı açıklamada, “Avrupa’da koyu tenlilerin beklenenden daha uzun süre kaldığına dair bazı kanıtlarımız zaten vardı,” dedi. Ancak, koyu tenli bireylerin Demir Çağı’na kadar varlığını sürdürdüğünü belirten Barbujani, bu durumun Roma’nın efsanevi kuruluş dönemine denk geldiğini vurguladı.
Cheddar Adam ve Mezolitik Dönem: Koyu Tenin İzleri
Araştırmada, yaklaşık 10.000 yıl önce Mezolitik dönemde İngiltere’de yaşamış olan ünlü Cheddar Adam’ın koyu tenli ve mavi gözlü olduğu örneği de incelendi. Cheddar Adam, Avrupa’da koyu tenin uzun süreli varlığını gösteren önemli bir kanıt olarak kabul ediliyor.
Paleolitik dönemde (45.000 ila 13.000 yıl önce) koyu renk özelliklerinin neredeyse her yerde görüldüğü belirlendi. Mezolitik dönemde ise Kuzey Avrupa, Fransa ve Sırbistan’da mavi gözlülük zirve yaptı. Ayrıca, 12.000 yıl önce İsveç’te yaşamış bir avcı-toplayıcının genomunda ilk kez açık ten, sarı saç ve mavi göz kombinasyonu tespit edildi.
Neolitik ve Bronz Çağı: Açık Tenin Yavaş Yükselişi
Neolitik dönemde (10.000 ila 4.000 yıl önce) Avrasya’nın büyük bölümünde koyu ten rengi hakimdi. Kuzey Avrupa’da ise az sayıda açık tenli birey tespit edildi. Bronz Çağı’nda (yaklaşık 4.000 ila 3.000 yıl önce) ise mavi gözler, sarı saçlar ve açık ten rengi kombinasyonunda belirgin bir artış gözlendi. İngiltere, Macaristan, Estonya ve Çek Cumhuriyeti’nden dört birey, bu kombinasyona sahip olarak kayıtlara geçti.
Demir Çağı: Koyu ve Açık Tenin Buluştuğu Dönem
Demir Çağı’nda (3.000 ila 1.700 yıl önce) ise Avrupa ve Batı Asya’nın farklı bölgelerinde koyu, orta ve açık ten renklerinin bir arada bulunduğu görüldü. Araştırma makalesinde, “Açık ten renginin ilk örneğini İsveç Mezolitik’inde bulduk, ancak bu [50’den fazla] örnekten yalnızca birinden geliyor,” denildi.
“Daha sonra her şey değişti, ancak çok yavaş bir şekilde. Böylece Demir Çağı’nda açık tenlilerin görülme sıklığı, koyu tenlilerin sıklığına eşitlendi; önceki büyük bölümde çoğu Avrupalı koyu tenliydi.”
Avrupa’nın Renkli Geçmişi
Bu çalışma, Avrupalıların fiziksel özelliklerinin evrimine dair yeni bir perspektif sunuyor. Koyu tenin Avrupa’da beklenenden çok daha uzun süre hakim olduğunu gösteren bulgular, insanlık tarihinin karmaşıklığını bir kez daha gözler önüne seriyor.
Prof. Barbujani ve ekibinin araştırması, Avrupa’nın genetik çeşitliliğini anlamak için önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Bu bulgular, modern Avrupalıların kökenlerine dair yeni soruları da beraberinde getiriyor.
Kaynak: IFL Science, Prof. Guido Barbujani ve ekibinin hakem değerlendirmesindeki araştırma makalesi.
