Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Raporu: Türkiye seçimleri demokratik değildi

18 Haziran 2023

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), 14-28 Mayıs 2023 tarihleri arasında Türkiye’de yapılan cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimlerine ilişkin gözlem raporunu kamuoyuna duyurdu. Rapora göre, seçimler teknik planda sorunsuz bir şekilde gerçekleştirildi, ancak seçim kampanyası politik ve hukuksal planda demokratik ilkelerden uzaktı.

AKPM, Avrupa Konseyi’nin parlamenter koludur ve üye devletlerin ulusal parlamentolarından seçilen 306 üyeden oluşur. AKPM’nin temel hedefleri arasında insan haklarının korunması, demokrasinin geliştirilmesi ve hukukun üstünlüğünün sağlanması yer almaktadır. AKPM, Türkiye’nin daveti üzerine 40 kişilik bir parlamenter heyetiyle seçimleri yerinde gözlemledi ve 7 Haziran 2023 tarihinde nihai raporunu yayımladı.

Raporda, Türkiye’nin demokratik seçim düzenleme konusunda temel ilkeleri yerine getirmediği sonucuna varıldı. Raporda öne çıkan bazı eleştiriler şunlardır:

Seçim yasası, Avrupa standartlarına uygun değildir ve seçmen listelerinin güvenilirliği, seçim barajının yüksekliği, adayların kaydı ve itiraz süreçleri gibi konularda sorunlar yaratmaktadır.

Seçim kampanyası sırasında medya özgürlüğü ve ifade özgürlüğü ciddi şekilde ihlal edilmiştir. Kamu yayın kuruluşları ve çoğu özel medya kuruluşu iktidar partisine ve cumhurbaşkanına açık bir şekilde destek vermiş, muhalefet partilerine ve adaylarına eşit erişim ve temsil imkanı tanımamıştır. Ayrıca, sosyal medya platformları üzerinde sansür ve engelleme uygulanmıştır.

Seçim kampanyası sırasında siyasi kutuplaşma ve gerilim yüksekti. Cumhurbaşkanı ve iktidar partisi liderleri, muhalefet partilerini ve adaylarını aşağılayıcı, tehditkar ve ayrımcı bir dille eleştirmiş, şiddet olaylarına yol açmıştır. Muhalefet partileri ve adayları ise güvenlik güçleri, yargı organları ve kamu görevlileri tarafından baskı altına alınmış, gözaltına alınmış veya tutuklanmıştır.

Seçim günü ise teknik planda sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Seçmen katılımı yüksektir (%86) ve seçim kurulları profesyonelce çalışmıştır. Ancak, bazı sandık bölgelerinde güvenlik güçlerinin aşırı varlığı veya müdahalesi, gözlemcilerin engellenmesi veya taciz edilmesi gibi olumsuzluklar yaşanmıştır.

Raporda, Türkiye’ye seçim sistemi ve yasasını reforme etmesi, medya özgürlüğü ve ifade özgürlüğünü güvence altına alması, siyasi kutuplaşmayı azaltması ve seçim sürecine ilişkin uluslararası standartlara uyması çağrısında bulunuldu. AKPM, Türkiye ile diyalog ve işbirliği içinde olmaya devam edeceğini belirtti.