Macaristan’da 20 yıla yayılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkan araÅŸtırma sonuçları, ‘ünlülere tapınma ve biliÅŸsel yetenekler’ arasındaki iliÅŸkiye ışık tuttu.
AraÅŸtırma kapsamında yüzde 66’sı erkeklerden oluÅŸan 1.763 yetiÅŸkin incelendi. Ortalama 37 yaşında olan 18-79 yaÅŸ arası yetiÅŸkinlerden oluÅŸan araÅŸtırma grubundaki katılımcıların yüzde 70’inden fazlası üniversite diplomasına sahipken, yüzde 28’den fazlası orta öğretim sertifikasına sahipti.
Sputnik Türkiye’de yer alan habere göre; araştırmanın bir bölümü, katılımcıların kelime bilgisi ve aritmetik alanlarında iki zeka testi tamamlamasını içeriyordu.
HER TESTTE 30 MADDE YER ALDI
Her testte, Britannica Ansiklopedi’sinden rastgele seçilen 30 kelime ve ardından biri doÄŸru olan dört adet olası tek kelimelik tanım gibi sorulardan oluÅŸan 30 madde yer alıyordu.
Çalışmanın hipotezlerinden biri, kristalize zeka, akıcı zeka ve her ikisinin kombinasyonunu ölçen performansın, ünlülere tapınma düzeylerinin artmasıyla azalacağı yönündeydi. Sonuçlar, ünlülere tapınmaya dair üç boyuttaki daha yüksek puanların, “bu çaÄŸrışımlar genellikle zayıf olmasına raÄŸmen”, iki biliÅŸsel testte daha düşük performansla iliÅŸkili olduÄŸunu gösterdi.
ÜNLÜ BAĞLILIĞININ KATEGORİLERİ
Katılımcılar araÅŸtırma kapsamında Ãœnlü Tutum ÖlçeÄŸi ve Rosenberg Benlik Saygısı ÖlçeÄŸi’ne de tabi tutuldu. Ãœnlü Tutum ÖlçeÄŸi deÄŸerlendirmesinde sorulan 23 maddeye, “kesinlikle katılmıyorum”dan “kesinlikle katılıyorum”a uzanan 1-5 arası bir cevaplandırma seçeneÄŸi sunuldu. Ãœnlü Tutum ÖlçeÄŸi üç alt ölçekte meydana geldi.
Bunlardan birincisi, “ArkadaÅŸlarım ve ben en sevdiÄŸim ünlünün ne yaptığını tartışmayı seviyoruz” gibi ifadeler içeren EÄŸlence-Sosyal alt ölçeÄŸiydi. Ãœnlü baÄŸlılığının ‘YoÄŸun-KiÅŸisel’ olarak adlandırılan ikinci düzeyi ise, “Ãœnlüm hakkında, istemesem bile sık sık aklımda düşünceler beliriyor” gibi ifadelerle karakterize edildi. Üçüncü ve en üst seviye olan Sınır-Patolojik kategorisi ise “En sevdiÄŸim ünlüyle tanışacak kadar ÅŸanslı olsaydım ve o benden yasa dışı bir ÅŸey yapmamı isteseydi, muhtemelen yapardım” gibi ifadelerle anlatıldı.
Araştırmanın bir diğer hipotezi ise katılımcıların cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, mevcut aile geliri, şimdiki ve çocukluk dönemindeki maddi zenginlik ve benlik saygısı dikkate alındığında; kelime bilgisi ve aritmetik testlerinden alınan puanlar arasında negatif bir ilişki olacağı yönündeydi.
BÄ°LÄ°ÅžSEL BECERÄ°LERDEKÄ° ZAYIFLIK DOÄžRULANDI
Çalışma sonucunda ortaya çıkan sonuçlara dair makalede, “Kısmi baÄŸlılıklar kelime testi ile ünlülere tapınmanın EÄŸlence-Sosyal boyutu arasındaki iliÅŸki dışında, ünlülere tapınma ve biliÅŸsel beceriler arasındaki zayıf ve olumsuz iliÅŸkiyi tüm yönleriyle doÄŸruladı” ifadelerine yer verildi.
“TEK TARAFLI DUYGUSAL BAÄžI SÃœRDÃœRMEK İÇİN HARCANAN ÇABANIN SONUCU OLABÄ°LÄ°R”
Makaleyi kaleme alan üç yazar, bazı araÅŸtırmaların ünlülere tapınma ve biliÅŸsel beceriler arasındaki iliÅŸkiye iliÅŸkin ‘karma bulgular’ sonucuna vardığını ancak bu özel çalışmanın ilgili demografik, sosyoekonomik ve psikolojik deÄŸiÅŸkenlerle uyum içinde ve nispeten büyük bir örneklem büyüklüğünü kullanmayı amaçladığını vurguladı.
Makalede ÅŸu ifadelere yer verildi:
“Ãœnlülere tapınma ile daha düşük biliÅŸsel performans arasındaki doÄŸrudan iliÅŸkinin, eÄŸitim düzeyi ve maddi zenginlik gibi demografik ve sosyoekonomik deÄŸiÅŸkenler kontrol edildikten sonra bile zayıf ama tutarlı olduÄŸu bulundu. Bu sonuç, bir ünlüyle daha derin bir iliÅŸki kurmanın, dikkat ve odaklanma gerektiren görevlerde daha düşük performansla doÄŸrudan iliÅŸkili olabileceÄŸini düşündürebilir; bu, hayran olunan bir ünlüyle olan tek taraflı duygusal bağı sürdürmek için harcanan biliÅŸsel çabayla açıklanabilir. “