Ünlü ekonomi profesörü Daron Acemoğlu, Türkiye İş Bankası’nın 100. kuruluş yıldönümü vesilesiyle düzenlenen “Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla Bakış” konferansında önemli açıklamalarda bulundu. Acemoğlu, dünyayı köklü bir biçimde değiştirecek altı önemli akıma dikkat çekerek, bu gelişmelere hazır olmayan ülkelerin geri kalacağını ifade etti. Türkiye’nin, ekonomik, bilimsel ve siyasi olarak bu değişimlere ayak uydurması gerektiğini vurguladı.
Konuşmasında gelecek 20 yılın kritik bir süreç olduğuna değinen Acemoğlu, “Dünyayı değiştirecek akımlara hazır olmayan ülkeler daha da geri kalacak. Türkiye’nin bu değişime ekonomik, bilimsel ve siyasi olarak uyum sağlaması gerekiyor. Bu sürece şu andan itibaren hazırlanmak şart” dedi.
Acemoğlu’nun öne çıkardığı 6 akım ise şu şekilde sıralandı:
1. Yapay Zekâ, Eşitsizlik ve İstihdam
Yapay zekânın tüm dünyada iş süreçlerini köklü biçimde dönüştürdüğünü belirten Acemoğlu, bu teknolojik gelişimin aynı zamanda eşitsizlikleri artırabileceği uyarısında bulundu. “Yapay zekâya yapılan yatırımlar artıyor, ancak bu gelişmeler ülkelerde işgücünü ve gelir dağılımını derinden etkileyecek. Eğer doğru bir şekilde yönetilmezse, bu teknolojiler eşitsizliği daha da derinleştirebilir” diye konuştu.
2. Yaşlanan Nüfus
Acemoğlu, gelişmiş ülkelerde hızla yaşlanan nüfusun ekonomiler üzerinde negatif etkiler yaratacağına dair yaygın görüşlere karşı çıkarak, teknoloji sayesinde bu durumun fırsata dönüştüğünü belirtti. “Almanya, Japonya ve Güney Kore gibi hızlı yaşlanan ülkeler, aynı zamanda yeni teknolojilere en hızlı adapte olan ülkeler. Bu ülkeler, üretimde robotların ve otomasyonun artması sayesinde yaşlanan nüfuslarına rağmen üretkenliklerini artırabiliyorlar” dedi.
3. İklim Değişikliği
Acemoğlu, iklim değişikliğinin dünya genelinde ekonomik ve sosyal hayatı derinden etkilediğini ve bu sorunun çözümünün de teknolojiyle mümkün olduğunu söyledi. “Karbon salınımını azaltmanın tek yolu, düşük emisyonlu teknolojilerin hızla devreye sokulmasıdır. Bu nedenle yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım yapmak şart” dedi.
4. Makroekonomik Dengesizlikler
Acemoğlu, ülkelerin karşılaştığı makroekonomik dengesizliklerin, yeniliklere uyum sağlamalarını zorlaştırdığını belirtti. “Faiz oranları ve bütçe açıklarındaki artış gibi makroekonomik dengesizlikler, yapay zekâya yatırım yapmayı, sosyal güvenlik ağlarını genişletmeyi ve yenilenebilir enerjiye yönelmeyi zorlaştırıyor” diye ekledi.
5. Dünya Ekonomi Düzenindeki Değişimler
Son yıllarda küreselleşmenin niteliğinin değiştiğini belirten Acemoğlu, 2017’den bu yana yatırımcıların en yakın ve güvenilir ülkelere yönelmeye başladığını söyledi. “Küresel ekonomi düzeni değişiyor, yatırımcılar artık en yakın yerlerde, müttefik oldukları ülkelerde yatırım yapmayı tercih ediyorlar” diye ifade etti.
6. Demokrasi Krizi
Acemoğlu, dünya genelinde bir “demokrasi krizi” yaşandığını vurgularken, demokrasinin ekonomik büyüme ve istikrar üzerinde olumlu etkileri olduğunu belirtti. “Eğer demokrasi büyüme sağlarsa, yolsuzlukla mücadele eder ve istikrar getirirse, destek artar. Ancak şu an dünya, demokrasinin sonbaharını yaşıyor” dedi.
Türkiye Bu Akımlara Hazır mı?
Acemoğlu, Türkiye’nin bu akımlara hazırlık durumuna da değindi ve Türkiye’nin bu süreçte geride kaldığını belirtti. “Türkiye, teknolojik gelişmelere hazırlıklı değil. 100 yıl önce benzer bir durumla karşılaştık; o zaman bilim ve teknolojiye yatırım yaparak başarı elde ettik. Ancak bugün ne yazık ki aynı hazırlık düzeyinde değiliz” diye konuştu.
Türkiye İçin Çözüm: Teknoloji ve Beşeri Sermaye Yatırımı
Acemoğlu, Türkiye’nin bu akımlara ayak uydurması için teknolojiye ve beşeri sermayeye yatırım yapması gerektiğini vurguladı. “Gelecek 20 yıl, Türkiye için kritik bir süreç olacak. Bu 6 akım dünyayı değiştirecek. Türkiye’nin ekonomik, bilimsel ve siyasi olarak bu akımlara hazırlanması gerekiyor” dedi.
Daron Acemoğlu’nun dikkat çektiği bu akımlar, önümüzdeki yıllarda hem küresel hem de ulusal düzeyde büyük değişimlere yol açacak. Türkiye’nin bu sürece ayak uydurabilmesi için şimdiden harekete geçmesi gerektiği net bir şekilde vurgulandı.