Latin Amerika ve Karayipler, zengin doÄŸal kaynaklara sahip olmasına raÄŸmen, ciddi sosyoekonomik sorunlarla mücadele eden bir bölge. Gelir adaletsizliÄŸi, yoksulluk, enflasyon, düşük alım gücü gibi faktörler, bölge halkının gıdaya eriÅŸimini zorlaÅŸtırıyor. BirleÅŸmiÅŸ Milletler’in (BM) son raporuna göre, bölgede bir yıl içinde hiç yemek yemeden en az birkaç gün geçirmek zorunda kalan kiÅŸi sayısı 43 milyon 200 bin civarında. Bu rakam, pandemi öncesi ile kıyaslandığında yaklaşık 6 milyon fazla.
BM’nin 2023 Gıda GüvenliÄŸi ve Beslenme Görünümü raporu, bölgedeki açlık sorununun boyutlarını gözler önüne seriyor. Yaklaşık 660 milyon nüfusa sahip bölgede, ciddi açlık sorunu yaÅŸayanların tüm nüfusa oranı yüzde 6,5. Gıdaya eriÅŸimde zorluklar yaÅŸayanların oranı ise yüzde 37,5’e yani 248 milyon kiÅŸiye denk geliyor. Karayipler’de bu oran yüzde 60,6’ya kadar çıkarken, dünya ortalaması ise yüzde 29,6.
Bölgedeki gıdaya eriÅŸim sorunu, yetersiz ve/veya kötü beslenmeye baÄŸlı saÄŸlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Rapora göre, 2021 yılında 2,8 milyon Latin Amerikalı’nın yaÅŸamını yitirmesine yol açan aşırı kilo ve obezite sorunu, son elli yılda üç katına ulaÅŸarak yüzde 62,5’e ulaÅŸtı. Ayrıca, gıdaya eriÅŸim sorunu yaÅŸayanların çoÄŸunun kadınlar olduÄŸu da belirtildi. Latin Amerika, kiÅŸi başına günde 4,08 dolarla saÄŸlıklı beslenmenin en pahalı olduÄŸu bölge olmasıyla da dikkat çekiyor.
Latin Amerika’nın Gıda Ãœretimi ve Dağılımındaki Sorunlar
Peki, Latin Amerika neden gıdaya eriÅŸim sorunu yaşıyor? Tarım ve hayvancılık uzmanı Rodrigo Agudo’ya göre, bunun arkasında ekonomik, sosyal ve siyasi koÅŸullar ve eÅŸitsizlikler yatıyor. Agudo, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Latin Amerika, dünya nüfusunun yüzde 8’ini oluÅŸturmasına raÄŸmen dünya gıda üretiminin yüzde 16’sını karşılıyor. Bölge ihtiyacının iki katına yetecek gıda üretiyor. Ancak bu gıdaların dağılımında ciddi sorunlar var” dedi.
Agudo’ya göre, bölgedeki gıda üretimi ve dağılımındaki sorunların baÅŸlıca nedenleri şöyle:
– Tarım sektörünün küçük ölçekli üreticilerden oluÅŸması ve bunların teknolojiye eriÅŸim eksikliÄŸi
– Tarım arazilerinin büyük ölçüde tek tip ürünlere (soya fasulyesi, mısır vb.) ayrılması ve biyoçeÅŸitliliÄŸin azalması
– Tarım arazilerinin büyük ölçüde uluslararası ÅŸirketlere ait olması ve yerel halkın toprak haklarının ihlal edilmesi
– Tarım ürünlerinin büyük bir kısmının ihraç edilmesi ve yerel pazarlara ulaÅŸamaması
– Tarım ürünlerinin fiyatlarının uluslararası piyasalara baÄŸlı olması ve dalgalanmalar yaÅŸanması
– Tarım ürünlerinin taşınması ve depolanmasında altyapı eksikliÄŸi ve kayıplar yaÅŸanması
– Tarım ürünlerine uygulanan yüksek vergiler ve gümrük engelleri
– Tarım ürünlerinin tüketiminde kültürel ve beslenme alışkanlıklarının deÄŸiÅŸmesi
Bu sorunların çözümü için Agudo, bölge ülkelerinin tarım politikalarını gözden geçirmesi, küçük ölçekli üreticilere destek vermesi, gıda güvenliÄŸi ve egemenliÄŸi için iÅŸbirliÄŸi yapması gerektiÄŸini söylüyor. Agudo, “Latin Amerika, gıdaya eriÅŸim sorununu çözmek için kendi kaynaklarını kullanabilir. Bunu yapmak için siyasi irade, sosyal adalet ve dayanışma gerekiyor” diyor.
