Kokain bağımlılığına karşı aşı geliştiriliyor

Brezilya’da bir grup bilim insanı, kokain bağımlılığı ile mücadele etmek için yeni bir tedavi yöntemi üzerinde çalışıyor. Calixcoca adlı aşı, kokainin beyne ulaşmasını engelleyerek bağımlıların “kafayı bulmasını” önlemeyi amaçlıyor. Aşı, hayvanlar üzerinde yapılan denemelerde başarılı sonuçlar verdi ve insanlar üzerinde test edilmeye başlandı. Aşı, kokain bağımlılığının ilk kez bir aşı ile tedavi edilebileceği umudunu doğuruyor.

Kokain bağımlılığı, dünyanın en büyük sağlık sorunlarından biri. Kokain, merkezi sinir sistemini uyararak kullanıcılarda zevk, enerji ve özgüven duygularını artırır. Ancak bu etki kısa sürelidir ve bağımlılar daha fazla kokain almak ister. Kokain, beynin ödül merkezinde dopamin adlı bir kimyasal salgılanmasına neden olur. Dopamin, doğal olarak mutluluk, heyecan ve motivasyon gibi duyguları tetikler. Ancak kokain, dopaminin normalden çok daha fazla salgılanmasına ve beynin bu kimyasala tolerans geliştirmesine yol açar. Bu da bağımlıların daha yüksek dozda ve sık aralıklarla kokain almalarına neden olur.

Kokain bağımlılığının fiziksel, psikolojik ve sosyal pek çok zararı vardır. Kokain, kalp ritmini, kan basıncını ve vücut ısısını yükseltir. Ayrıca kalp krizi, inme, beyin kanaması, solunum yetmezliği ve ölüme neden olabilir. Kokain, kullanıcılarda paranoya, halüsinasyon, depresyon, anksiyete ve şiddet eğilimi gibi ruhsal bozukluklara yol açabilir. Kokain bağımlılığı, aile, iş ve sosyal ilişkileri de olumsuz etkiler. Bağımlılar, uyuşturucu almak için yasalara aykırı davranabilir veya suça bulaşabilir.

Kokain bağımlılığının tedavisi zordur. Bağımlılara psikolojik destek, davranışsal terapi ve ilaç tedavisi sunulabilir. Ancak bu yöntemlerin etkinliği sınırlıdır ve nüks oranı yüksektir. Bu nedenle bilim insanları, kokain bağımlılığının tedavisine yönelik yeni arayışlar içindedir.

Brezilya’da Minas Gerais Federal Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan bir ekip, kokain bağımlılığının tedavisinde yeni bir umut ışığı yakmıştır. Araştırmanın koordinatörü psikiyatr Frederico Garcia’ya göre, aşı uyuşturucu tedavisini yeniden şekillendirebilir.

Calixcoca adlı aşı, kokainin beyne ulaşmasını engelleyen bir bağışıklık tepkisi oluşturmayı hedefliyor. Aşı, hastaların kan dolaşımındaki kokain moleküllerine bağlanan antikorlar üretmelerini sağlıyor. Bu antikorlar, kokain moleküllerini büyütüyor ve beynin ödül merkezine geçmelerini engelliyor. Böylece kullanıcıların “kafayı bulmaları” önleniyor ve bağımlılık zinciri kırılıyor.

Aşı, hayvanlar üzerinde yapılan denemelerde başarılı sonuçlar verdi. Aşılanan hayvanlarda kokaine karşı yüksek düzeyde antikor üretildiği ve yan etkilerin az olduğu gözlendi. Ayrıca aşı, bağımlı annelerin doğmamış yavrularını da kokaine karşı korudu. Aşı, insanlar üzerinde test edilmeye başlandı ve gönüllü sayısı 3 bini aştı. Aşı, geçen hafta Brezilya’da tıbbi araştırmalarla ilgili verilen, ilaç firması Eurofarma’nın sponsor olduğu Euro Health Innovation ödüllerinde 500 bin euroluk büyük ödülü kazandı.

Araştırmacılar, aşının kokain bağımlılığının tedavisinde devrim yaratabileceğini umuyor. Aşı, bağımlılara psikolojik ve sosyal destek sağlamanın yanı sıra fizyolojik bir koruma da sunuyor. Aşı, bağımlılığın neden olduğu zararlı etkileri azaltarak hastaların iyileşme sürecini kolaylaştırabilir. Aşı, aynı zamanda kokain kullanımını önlemek için de bir araç olabilir. Aşı, kokainin beynin ödül merkezine ulaşmasını engellediği için kullanıcılarda tatminsizlik ve hayal kırıklığı yaratabilir. Bu da kokain kullanma isteğini azaltabilir.

Calixcoca aşısı, kokain bağımlılığı ile mücadelede yeni bir umut ışığıdır. Ancak aşının etkinliği ve güvenliği henüz tam olarak kanıtlanmamıştır. Aşı, insanlar üzerinde daha fazla test edilmeli ve uzun vadeli sonuçları değerlendirilmelidir. Ayrıca aşının tek başına yeterli olmayacağı, bağımlılara psikolojik ve sosyal destek sağlanması gerektiği de unutulmamalıdır.

NHY/ BBC Türkçe