Yaşam

Karl Marx‘ın az bilinen yanı: Şairlik

4 Şubat 2017

Tüm dünya tarafından bilinen Das Kapital‘in yazarı Karl Marx‘ın şair yönünü daha önce duymuş muydunuz? Hayat arkadaşı Jenny ile bir ömür geçiren Karl Marx ona şiirlerle anlatıyordu aşkını.

Tüm hayatı yoksullukla geçen Karl Marx, bu yaşamı Jenny ile birlikte sürdürdü. Bu zorlu yaşamından geriye tüm dünya işçi sınıfına kılavuz niteliğinde kitaplarını ve aşkına yazdığı naçizane şiirleri bıraktı.

Karl Marx’ın kaleme aldığı iki şiiri ve bir mektubu gelin birlikte okuyalım…

JENNY’YE

jenny! gülerek sorarsın
neden şarkılarım “jenny’ye”,
yalnız senin için yüreğim hızla çarparken
şarkılarım yalnız senin için ağlarken
yürekleri yalnızca senden esinlenirken
her hece söylerken yalnız senin adını
alırken her ses yalnız senden tınılarını
soluklarım tanrıça’dan atmazken adımını.
çünkü sevgili adın öyle tatlı çınlıyor,
bana neler söylüyor onun uyacıkları,
dopdolu, çeşit çeşit sesler yankılanıyor,
uzaklarda titreşen ruhlara gider sanki,
altın telli sitern’in dalgalanan uyumu,
bilinmeyen, güpgüzel, tılsımlı bir şey gibi.

işte! binlerce cilt doldurabilirim,
“jenny” yazarak yalnız her satırına,
gizleniverir yine düşünceler, duygular,
sonsuz yapı, mutlak istenç, dizeler arasına,
taptatlı dizeler ki yumuşacık özlerler,
bütün ışımaları esîr pırıltısını,
kutsal sevinci, korkunç kederin acısını,
benim olan tüm yaşam ve bilginin tadını.
yukarlardaki yıldızlarda okuyabilirim,
zefir’den yankılanıp geri gelir o bana,
kuduran dalgaların uğultusundan gelir.
evet, nakarat gibi yazabilirim onu,
görebilsinler diye gelecek yüzyıllara –
aşk jenny’dir, jenny de aşkın adı.

1836

MATEMATİK BİLGELİĞİ
I
Herşeyi özetleyip indirgedik imlere,
Kesin matematik imlerle artık
Uslamlama.
Tanrı bir noktaysa eğer, silindir sayılamaz,
İnsan – üstü otururken, kafa üstü duramaz.

a Sevilense eğer ve b de Seven,
Öç tutarım gömleğimin on keresiylen
Ki a ile b toplandığında
Sevişen bir Çift çıkar ortaya.

III

Ölç çizgilerle
Dünyanın dört yanını,
Yine de boşaltmazsın onun Canını.
a’yla b’yle kavgalar yatışsaydı eğer,
Ne işe yarardı Mahkemeler.

Çeviri: Barış Pirhasan

KARL MARX’IN JENNY’E MEKTUBU

“Yürekten sevdiğim,

Sana yine yazıyorum çünkü yalnızım ve çünkü kafamın içinde seninle konuşurken senin bunu bilmiyor, ya da karşılık veremiyor olmana katlanamıyorum.

Kısa süreli ayrılıklar iyi oluyor, çünkü hep bir arada olunca her şey ayırt edilmeyecek kadar birbirine benzemeye başlıyor. Yan yana durduklarında kuleler bile cüceleşirken, alelade ve ufak tefek şeyler yakından bakınca kocamanlarmış. Küçük tedirginlikler onlara yola açan nesneler göz önünden kaldırıldığında yok olabilir. Yan yanalık dolayasıyla sıradanlaşan tutkularsa mesafenin büyümesine yeniden büyüyüp doğal boyutlarına dönerler. Aşkımda öyle…

Zamanın aşkımı tıpkı güneş ve yağmurun bitkileri büyüttüğü gibi büyütmüş olduğunu anlamam için senin bir an, sırf rüyada bile olsa, benden koparılman yetiyor. Senden ayrılır ayrılmaz sana olan aşkım bütün gerçekliğiyle kendini gösteriyor: O, ruhumun bütün enerjisiyle yüreğimin bütün kişiliğini bir araya getiren bir dev. Böylece yeniden insan olduğumu hissediyorum çünkü içim tutkuyla doluyor. Araştırma ve çağdaş eğitimin bizi kucağına attığı belirsizlikler ve bütün nesnel ve özel izlenimlerimde kusur bulmaya iten kuşkuculuk bizi küçük, zayıf ve mızmız kılıyor. Ama aşk Feurbachvari insana aşk değil, metabolizmaya aşk değil, proletaryaya aşk değil, sevdiğine aşk, yani sana aşk, insanı yeniden insanlaştırıyor…

Dünyada çok dişi var, kimileri de çok güzel ama ben, her bir hattı, hatta her bir kırışığı bana hayatımın en büyük ve en tatlı anılarını hatırlatan bir yüzü bir daha nerede bulabilirim? Senin tatlı çehrene sonu gelmez acılarımı, yeri doldurulmaz kayıplarımı bile okuyabilir ve senin tatlı yüzünü öptüğümde acıyı öperim.

Hoşçakal canım. Seni ve çocukları binlerce kere öperim.

Senin, Karl

Manchester, 21 Haziran 1865″