Uzayın derinliklerinde parlayan ilk yıldızların ışığını tespit etmeyi amaçlayan James Webb teleskobu, güneş kalkanını açarak, görevinin en önemli aşamalarından birini tamamladı.
Uçurtma biçimindeki dev güneş kalkanının açılması dün tamamlandı.
Tenis kortu büyüklüğündeki güneş kalkanı sayesinde teleskop evrendeki en uzak cisimlerden gelen sinyalleri algılayacak hassasiyete ulaşacak.
Çalışmalar bundan sonra, teleskobun en büyüğü 6,5 metre genişliğinde olan aynalarının açılması üzerinde odaklanacak.
Beş katmanlı güneş kalkanının açılması, Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile havacılık ve savunma şirketi Northrop Grumman’daki mühendislik ekipleri için bir zafer niteliğinde.
Çok sayıda motor, dişli, makara ve kablo içeren tasarımın akıllıca olduğundan kuşkulanan birçok kişi bulunuyordu.
Ancak kalkanın farklı katmanları ilk olarak birbirinden ayrılıp gerilirken, yıllardır tam ölçekli ve daha küçük modeller üzerinde yapılan denemelerin faydası görüldü.
Diğer dördü gibi, sadece bir tel insan saçı inceliğindeki beşinci katman da Salı akşamı Türkiye saatiyle 19.58’de yerine oturtuldu.
NASA Genel Merkezi’nde Webb teleskobu programını yürüten Greg Robinson, “Uzayda teleskobun güneş kalkanını açmak, görevin başarısı için son derece önemli, inanılmaz bir dönüm noktası” diye konuştu.
James Webb Uzay Teleskobu'nda kritik aşama başarıyla tamamlandı, güneş kalkanı açıldı https://t.co/84kZPuoBdJ pic.twitter.com/Wpsc47cXF1
— BBC News Türkçe (@bbcturkce) January 5, 2022
Robinson, “Bu mühendislik harikasının tamamen açılabilmesi için binlerce parçanın hassas bir şekilde çalışması gerekiyordu. Ekip, bu karmaşık işlemle, büyük bir başarıya imza attı. Webb teleskobunun şimdiye kadar yaptığı en cüretkar işlerden biri bu” dedi.
Daha önceki tüm denemelerin Dünya’da, yerçekimi koşulları altında yapıldığını unutmamak gerek. Kalkan, uzayın benzersiz “sıfır yerçekimi” ortamında ilk kez açıldı.
Teleskobun konumlandırılma sistemlerinden sorumlu NASA yetkilisi Alphonso Stewart, “İlk seferdi ve başardık” dedi.
Northrop şirketinin güneş kalkanından sorumlu yetkilisi Hillary Stock da, “Büyük bir sevinç ve rahatlama oldu” diye konuştu.
James Webb Uzay Teleskobu bir Ariane roketi üzerinden 25 Aralık’ta Fransız Guyanası’ndan fırlatıldı.
Webb, 31 yıldır çalışan ve artık kullanım ömrünün sonuna yaklaşan Hubble uzay teleskobunun yerini alacak teleskop olarak görülüyor.
Hubble’ın yaptıklarına benzer çalışmalarda bulunacak ancak kullanacağı yeni kuşak teknoloji ile evrenin daha derinlerine ve dolayısıyla zamanın daha gerisine bakabilecek.
James Webb Uzay Teleskobu’nun 13,5 milyar yıldan önceki Büyük Patlama’dan sonra oluşan ilk yıldızların ışığını görmesi bekleniyor.
Tüm bu çalışmanın başarısı, teleskobun kızılötesinde hassasiyetine bağlı. Evrenin gözlemlenebilen kısmının ucundaki cisimlerden gelen ışık, bu daha uzun dalga boyuna ulaşacak. Bu yüzden, Webb teleskobunun son derece düşük ısıda tutulması gerekiyor, zira aksi takdirde kendi kızılötesi ışınları, tespit etmeye çalıştığı sinyalleri bastırabilir.
Güneş kalkanı işte bu nedenle önemli. Gölgesi, teleskobun aynaları ve cihazları etrafındaki ortamın ısısını eksi 230 derecenin altına düşürecek.
Maryland eyaletiinin Baltimore kentinde Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’ndeki kontrol ekibi için sırada artık Webb’in aynaları var.
Güneş kalkanı gibi, teleskobun iki ana reflektörünün de, Ariane roketinin burun kısmına sığması için katlanması gerekmişti.
Bugün, 74 santimetre genişliğindeki ikincil ayna, ana ayna önünde yer alan 8 metre uzunluğundaki kollar üzerine uzatılacak.
Ana aynanın, fırlatılma için arkaya katlanan “kanatlarının” 6,5 metre enindeki tam boyutuna ulaşması için 90 derece döndürülmesi gerekiyor. Hiçbir aksama olmazsa, bu da haftasonunda gerçekleşecek.
Webb Teleskobu şu anda Dünya’dan 1,5 milyon kilometre ötesindeki konumuna doğru ilerliyor. Evreni bu noktadan inceleyecek.
James Webb Uzay Teleskobu projesi, Amerikan, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak girişimiyle yürütülüyor.