‘İlk insanların ortaya çıkış hikayesini baştan yazmamız gerekecek’

İnsanların 200 bin yıl önce Doğu Afrika’da “insanlığın beşiği” olarak tanımlanan tek bir noktadan dünyaya yayıldığı fikri yeni bir araştırmaya göre artık geçerli değil.

Kuzey Afrika’da bulunan beş yeni Homo Sapiens (modern insan) fosili, ilk insanların tahmin edilenden 100 bin yıl önce ortaya çıktığını gösteriyor.

Yeni bulgulara göre insanların evrimi Afrika kıtasının çeşitli noktalarından eşzamanlı olarak gerçekleşti.

Bilim insanlarının bu son araştırması, Nature dergisinde yayınlandı.

Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden (MPI) Prof. Jean-Jacques Hublin, bu keşfin insanlığın ortaya çıkışına dair ders kitaplarının baştan yazılmasına yol açacağını söylüyor:

“İnsanların Afrika’da bir ‘cennet bahçesinden’ hızlıca yayıldığı düşüncesinin doğru olmadığını gördük. Bizim görüşümüz insanların Afrika kıtası çapında zamana yayılan bir evrim geçirdiği yönünde. Eğer bir cennet bahçesinden bahsedeceksek bu bütün Afrika olmalı.”

Paris’teki College de France’da düzenlediği bir basın toplantısında konuşan Prof. Hublin, Fas’ın Jebel Irhoud bölgesinde buldukları fosil kalıntılarını gazetecilere gururla gösterdi.

Fosillerin arasında kafatası, diş ve uzun kemiklere ait parçalar bulunuyor.

1960’larda da aynı bölgede kemikler bulunmuş, bunlar Homo Sapiens’in yakın akrabası sayılan Neanderthallerin Afrika’daki grubundan kalan 40 bin yıllık kemikler olarak tanımlanmıştı.

Bu bulgulardan hiçbir zaman tatmin olmayan Prof. Hublin, MPI ekibine katılarak bu mağarayı tekrardan incelemeye aldı ve 10 yılın ardından çok farklı bir hikaye anlatan kanıtlarla ortaya çıktı.

Gelişmiş teknolojik yöntemlerle elde edilen veriler, kemiklerin 300 ile 350 bin yıllık olduğunu ve kafataslarının modern insanlarınkiyle neredeyse aynı olduğunu ortaya koyuyor.

Kafataslarının günümüzdeki insanlardan farkı ise biraz daha çıkık kaş çıkıntıları ve biraz daha küçük beyin hacmi.

Prof. Hublin’in kazı ekibi, bu insanların taştan aletler yaptığı ve ateşi kullanmayı öğrendiğini de ortaya çıkardı. Yani bu insanlar hem modern insanlar gibi görünüyor hem de modern insanlar gibi davranıyordu.

Bugüne kadar türümüze ait ilk fosiller Etiyopya’nın Omo Kibish bölgesinde ortaya çıkarılan 195 bin yıllık fosillerdi.

Prof. Hublin “Artık ilk insanların ortaya çıkış hikayesini baştan yazmamız gerekecek” dedi hınzırca bir gülüşle.

Türümüz evrilmeden önce Afrika’da birbirinden farklı, çok sayıda insan türü yaşıyordu. Hepsinin kendine özgü güçlü ve zayıf yanları vardı. Tıpkı diğer hayvanlar gibi zaman içinde geçirdikleri evrim sonucu yavaşça görünüşlerini değiştiriyorlardı. Bu süreç yüz binlerce yıla yayılıyordu.

Buna karşın, Prof. Hublin’in bulguları öncesinde, bilim dünyasındaki ana akım görüş ilk modern insanların Doğu Afrika’da 200 bin yıl önce ansızın ortaya çıktığı yönündeydi. Buna göre ilk modern insanlar bir anda günümüzdeki insanın görünüşüne kavuşmuştu ve yalnızca o noktadan sonra dünyaya yayılmaya başlamıştı. Fakat Prof. Hublin’in bulguları bu anlatıyı değiştirdi.

Jebel Irhoud, Afrika’da 300 bin yıl geriye uzanan antik arkeolojik bölgelerin tipik özelliklerini taşıyor. Bu bölgelerde benzer araçlar ve ateş kullanımını gösteren kanıtlar bulunmuştu.

Bu alanda çalışan çoğu uzmanın insan türünün 200 bin yıl önce ortaya çıktığını düşünmesi nedeniyle bu araçların modern insanlardan önceki türler tarafından kullanıldığı varsayılıyordu. Fakat Jebel Irhoud’daki bulgular, bunların o dönemde yaşayan modern insanlardan kaldıklarını anlamamızı sağladı.

Afrika dışında da olabilir

Araştırmayı yürüten ekipten Dr. Shannon McPhearon da “ilk insanın kökeninin Fas olduğunu söylemiyoruz. Zira benzer bulgular Afrika’ya yayılan 300 bin yıllık pek çok mağarada var” dedi.

Araştırmaya dahil olmayan Londra’daki Doğal Tarih Müzesi’nden Prof. Chris Stringer da BBC’ye “Artık insanlığın tek bir beşiği olduğu düşüncesinden vazgeçmemiz lazım” diye konuştu.

Stringer o yıllarda Homo Sapiens’lerin Afrika dışında da yaşıyor olabileceğini söyledi:

“İsrail’de bulunan ve muhtemelen aynı dönemden kalan fosiller de Homo Sapiens’in gelişmekte olduğu döneme ait diye tanımlayabileceğimiz özellikler sergiliyor.”

Prof. Stringer daha küçük beyne, daha büyük surata, daha belirgin kaş çıkıntılarına ve daha büyük dişlere sahip olan ilk insanların da Homo Sapiens sınıfına girebileceğine ve bu insanların yarım milyon yıl önce yaşıyor olabileceğine dikkat çekti.