Hollanda’nın kölelik geçmişi ve özrü

1 Temmuz 2023

Hollanda, 17. yüzyıldan 19. yüzyılın sonlarına kadar küresel köle ticaretinde önemli bir rol oynadı. Hollandalılar, Afrika, Asya ve Amerika’da yaklaşık 600 bin insanı köle olarak satın aldı veya kaçırdı. Köleler, Hollanda’nın denizaşırı kolonilerinde şeker, kahve, kakao ve pamuk gibi ürünlerin üretiminde çalıştırıldı. Kölelik, 1 Temmuz 1863’te tüm Hollanda denizaşırı topraklarında resmen kaldırıldı. Ancak, kölelerin özgürlüklerini kazanmaları için 10 yıl daha beklemeleri gerekiyordu.

Hollanda Kralı Willem-Alexander, 1 Temmuz 2021’de Amsterdam’da düzenlenen bir törende, ülkesinin kölelik geçmişi ve atalarının sisteme müdahale etmemesi nedeniyle resmen özür diledi. “İnsanlığa karşı işlenen bu suç için af diliyorum” diyen Willem-Alexander, “kölelik geçmişinin etkileri ırkçılık yoluyla hâlâ hissediliyor” ifadelerini kullandı. Kral, Hollanda’nın kölelik mirasını kabul etmesi ve adalet sağlaması gerektiğini vurguladı.

Hollanda’nın kölelik özrü, hem olumlu hem de olumsuz tepkiler aldı. Bazıları, özrün geç kaldığını veya yeterli olmadığını söyledi. Bazıları da, özrün somut adımlarla desteklenmesi gerektiğini belirtti. Örneğin, kölelik mağdurlarının torunlarına tazminat ödenmesi veya eğitim sisteminde kölelik tarihinin daha fazla yer alması gibi. Diğer yandan, bazıları da, özrün önemli bir sembolik adım olduğunu ve Hollanda toplumunda diyalog ve uzlaşma için bir fırsat sunduğunu ifade etti.

Hollanda’nın kölelik özrü, Avrupa’da bir ilk değil. Daha önce Fransa, İngiltere, Belçika ve Portekiz gibi ülkeler de kölelik geçmişleri için resmi veya gayriresmi olarak özür dilemişti. Ancak, bu özürler de tartışmalara neden olmuştu. Bazıları, bu özürlerin siyasi veya ekonomik çıkarlara hizmet ettiğini iddia etmişti. Bazıları da, bu özürlerin köleliğin acısını unutturduğunu veya hafiflettiğini savunmuştu.

NHY/ Euronews, BBC Türkçe