Dünyanın en güçlü kuantum bilgisayarı artık Çin’de

22 Temmuz 2021

Çin’de bilim insanları, en güçlü süper bilgisayarı en az sekiz yıl alacak bir görevi kuantum bilgisayar ile sadece 72 dakikada gerçekleştirdi.

Hefei’deki Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde fizikçi olan Pan Jianwei liderliğindeki ekip, geçen ayın sonlarında yayınlanan ancak henüz hakemli olmayan makalede, Zuchongzhi kuantum işlemcisinin klasik hesaplamaya meydan okuduğunu ve rekor kırdığını söyledi.

Ekip, ArXiv.org’da yayınlanan makalede, “Deneyimiz, bir kuantum bilgisayar tarafından 1,2 saatte tamamlanabilen ancak herhangi bir süper bilgisayar için makul olmayan bir zaman alacak hesaplamayı başardı” dedi.

Hesaplanması 100 kat daha zordu

Deney, iki yıl önce Google’ın Sycamore kuantum işlemcisi tarafından gerçekleştirilen hesaplamadan yaklaşık 100 kat daha zorlayıcı olarak tanımlanıyor.

Çinli bilim insanları, kuantum işlemcilerinin gücünü değerlendirmek için metrik olarak rastgele kuantum devre örneklemesi kullandıklarını söyledi:

“Zuchongzhi kuantum işlemci üzerindeki rastgele kuantum devresinin deneysel sonuçları, klasik bilgi işlem kabiliyetine meydan okumak için yeni bir rekor oluşturdu. Ayrıca, bu büyük ölçekli, yüksek performanslı kuantum işlemcinin, yakın gelecekte klasik bilgisayarların ötesinde değerli uygulama alanlarını ve olasılıklarını takip etmemizi sağlayacağını umuyoruz”.

Araştırmacılar ayrıca Zuchongzhi’nin görevini daha önce Sycamore tarafından gerçekleştirilen görevle karşılaştırdı.

Bir işlemi tamamlamak için gereken süreye atıfta bulunarak, “Bu görevin klasik simülasyonunun hesaplama maliyetinin, 53-qubit Sycamore işlemci üzerinde önceki çalışmadan iki ila üç kat daha yüksek olduğu tahmin ediliyor” dediler.

2019’da Google, Nature dergisinde Sycamore’un bir kuantum devresinin bir örneğini milyonlarca kez örneklemesinin yaklaşık 200 saniye sürdüğünü, oysa dünyanın en hızlı süper bilgisayarının benzer çıktılar üretmek için yaklaşık 10 bin yıla ihtiyacı olacağını söylemişti.

İsmi Çinli bir matematikçiden geliyor

Çin süper iletken kuantum işlemcisi, kuantum bilgisinin temel birimi olan kübitten 66 adet içeriyor ve adını beşinci yüzyılda Çinli bir matematikçi ve astronom olan Zu Chongzhi’den alıyor.

Zu, ilkel sayma çubuklarını kullanarak Pi sayısını yedi ondalık basamağa sabitledi ve bu, 800 yıldan fazla bir süre boyunca dünya çapında emsalsiz bir doğruluk payı olarak kabul edildi.

Kuantum projesine 50’den fazla bilim insanı katılıyor ve bazıları Çin Bilimler Akademisi ve kuantum bilgi teknolojisi geliştiricisi QuantumCTek dahil olmak üzere enstitülere bağlı olarak çalışıyor.

Devlet yayıncısı CGTN’nin bildirdiğine göre, bu yılın başlarında Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, Zuchongzhi’nin bilgisayar prototipini 62 fonksiyonel kübit ile tasarladı ve üretti, bu da dünyadaki en büyük kuantum bilgisayarının Çin’de olduğu anlamına geliyor.