DAKAHDER’in 14 ili kapsayan yeni raporu, bölgedeki kadınların boşanma ve şiddet davalarında hukuki desteğe erişimde neredeyse tamamen sistem dışına itildiğini; adli yardım oranlarının Türkiye ortalamasının yüzde 55 altında kaldığını ortaya koyuyor.
Kadınlar için huka erişim “istatistisel olarak dahi görünmez”
Dayanışmanın Kadın Hali Derneği (DAKAHDER), Haziran–Aralık 2025 döneminde Doğu ve Güneydoğu’da yürüttüğü araştırmanın sonuçlarını Diyarbakır’da açıkladı. Gaziantep’ten Ardahan’a uzanan 14 ildeki veriler, adli yardıma erişimdeki yapısal çöküşü net biçimde gösteriyor: Bölgedeki yaklaşık 5,5 milyon kadından yalnızca 5.582’si, yani bin kadından sadece biri adli yardım sistemine ulaşabildi.
DAKAHDER Koordinatörü Cansel Talay, adli yardımın ekonomik yoksunlukların yarattığı adalet engellerini kaldırması gereken temel bir sosyal devlet hizmeti olduğunu hatırlatarak, mevcut tabloyu “çöküş” olarak nitelendirdi.
Bölgede adli yardım Türkiye ortalamasının %55 altında
2024’te Türkiye genelinde 320 bin boşanma davası açıldığını hatırlatan Talay, bölgenin aynı dönemde adalete erişim bakımından ülke ortalamasının yüzde 55 gerisinde kaldığını belirtti. Türkiye’de her 100 boşanma davasına karşılık kadınların adli yardıma ulaşma oranı önemli ölçüde yüksekken, Doğu ve Güneydoğu’da bu sayı dramatik biçimde düşüyor.
Gaziantep ve Diyarbakır, toplam başvuruların yüzde 43,5’ini oluşturarak sistemin il bazında ne kadar eşitsiz işlediğini ortaya koyuyor. Diyarbakır’da 750 kadından biri altı ay içinde adli yardıma ulaşabilirken, Şırnak’ta bu oran 5.000 kadında bir.
Bazı illerde kadınların adli yardım talebi sistem tarafından sıklıkla geri çevriliyor: Adıyaman’da üç kadından biri, Iğdır’da ise başvuranların neredeyse yarısı hizmet alamıyor.
Kadınlar boşanmak istiyor ama avukata ulaşamıyor
Rapora göre adli yardımın işlevsizleşmesi, yoksulluğun, dil engellerinin, kırsal coğrafyanın ve baroların sınırlı kapasitesinin birleştiği çok katmanlı bir yapısal sorun. Talay, Kürt nüfusunun yoğun olduğu bölgelerde sosyal devletin yükümlülüklerinin fiilen barolara ve gönüllü avukatlara devredildiğini vurguladı.
Diyarbakır’da bir kadına ayrılan yıllık adli yardım payının sadece 12 TL olduğunu aktaran Talay, özellikle şiddet dosyalarının adli yardımda sıklıkla elendiğini söyledi. Birçok ilde baroların kapasitelerinin tükendiğini belirterek, “Adli yardım sosyal devletin değil, gönüllü avukatların omuzlarında duruyor” değerlendirmesinde bulundu.
- NHY / DAKAHDER “Doğu ve Güneydoğu’da Kadınların Adalete Erişimi: Adli Yardım Hizmetleri” Raporu (2025)
- TBMM’de Çocuk İstismarı Soruşturması Derinleşiyor: Dört Yeni Gözaltı - 12 Aralık 2025
- Pendik’te Üç Çocuğun Ölümüne Yol Açan Yangın, Derin Yoksulluğun Görünmez Kaderi - 12 Aralık 2025
- Erdoğan Hakkındaki Akpil Dosyası Gizlice Açıldı ve Kapatıldı - 12 Aralık 2025
