Çernobil kaynaklı genetik hasarlar

26 Nisan 2014

Nükleer Savaşın Önlenmesi için Uluslararası Hekimler Birliği’nin (IPPNW) Almanya Şubesi tarafından nükleer felaketin 25. yılında, 2011’de hazırlanan ‘Çernobil’in insan sağlığına etkileri’ isimli rapor Türkçe’ye çevrildi.

Rapor, Çernobil nükleer felaketinin hem çok geniş bir alanı etkilediğini, hem de neden olduğu genetik bozuklukların nesiller boyu devam edeceğini ortaya koyuyor.

Dr.Sebastian Pflugbeil, Henrik Paulitz ve Dr. Angelika Claussen‘in hazırladığı rapor Yeşil Düşünce Derneği tarafından Türkçe’ye çevrildi. Çalışmada, genetik mutasyon gibi öngörülebilir etkilerin yanında, özellikle tasfiye memurlarında görülen erken yaşlanma, hafıza problemleri ve psikolojik sorunları gibi kanser harici hastalıkların sayısının yüksekliğine dikkat çekiliyor.

‘FUKUŞİMA’NIN ETKİLERİ DE ÇERNOBİL GİBİ ZAMANLA ORTAYA ÇIKACAK’
Bugüne kadar Çernobil’in etkilerini araştırmış irirli ufaklı araştırmalardan derlenen raporda, 2050′li yıllarda Çernobil nükleer felaketinin neden olduğu binlerce yeni hastalık vakasının ortaya çıkacağı belirtiliyor. Bu açıdan ‘sona ermekten çok uzak’ olarak tanımlanan nükleer felaketin bir benzerinin Fukuşima’da yaşandığı ve etkilerinin tıpkı Çernobil gibi zaman içinde çıkacağı vurgulanıyor.

EN AZ 9 MİLYON KİŞİ DOĞRUDAN ETKİLENDİ
Rapora göre, Çernobil nükleer felaketinden Beyaz Rusya, Ukrayna ve Rusya’da toplam dokuz milyon kişi doğrudan etkilendi. 135,000 kişi tahliye edildi; 400,000 kişi evlerini kaybetti ve taşınmak zorunda kaldı. Dönemin Beyaz Rusya olarak tanımlanan bölgesinde halen yüzde 30, Ukrayna’da yüzde 7 ve Rusya’da yüzde 1.6 oranında kontamine alan bulunuyor. Çernobil’den etkilenen ülkeler raporda İsveç, Finlandiya, Avusturya, Norveç, Bulgaristan, İsviçre, Yunanistan, Slovenya, İtalya ve Moldava olarak belirtildi. Türkiye yetkilileri ve doktorlar, bugüne kadar felaketin etkileriyle ilgili bir rapor hazırlamadığı için araştırmada Türkiye yer almıyor.

Felakete özellikle maruz kalan topluluklar ise 830 bin kişiden oluşan tasfiye memurları/temizlik çalışanları, 30 km’lik alanda tasfiye edilenler (350 bin 400), Rusya, Beyaz Rusya ve Ukraynada yoğun radyasyona maruz kalan 8 milyon 300 bin kişilik nüfus ve radyasyona düşük maruziyeti olan Avrupa nüfusu (600 bin)

SAĞLIĞA ETKİLERİ: BEBEK ÖLÜMLERİ, ERKEN YAŞLANMA, GENETİK HASAR, KANSER, CİNSİYET DENGESİZLİKLERİ
Çernobil’den etkilenen nüfusun sağlık durumlarıyla ilgili bugüne kadar derli toplu bir değerlendirme yapılmadı. Söz konusu raporda, bugüne kadar görece küçük küçük nüfuslar üzerinde yapılmış araştırmalar bir araya getirildi. Buna göre felaketin sağlığa etkileri şöyle özetleniyor:

– Genomik dengesizlik ve radyasyondan direk etkilenmeyen hücrelerde genetik değişiklik gibi hedef alınmamış etkiler bulundu.

– Genomik dengesizlik genlerle aktarılıyor ve her nesilde katlanarak artıyor. Etkilenen her üç cumhuriyetin (Moskova, Minsk, Kiev) araştırma merkezlerinde yapılan ve tasfiye memurları ile radyasyona maruz kalmamış annelerin çocuklarında kromozom anormalliklerini gösteren bulgulara ulaşıldı.

– Kardiyovasküler ve mide hastalıkları ve nörolojik-psikiyatrik hastalıklar gibi kanser dışı hastalıklarda artış görülüyor.

– Rus yetkililerce verilen sayılara göre, tasfiye memurları erken yaşlanıyor ve ortalamadan çok daha yüksek sayıda çeşitli formda kanser, lösemi, somatik, nörolojik ve psikiyatrik hastalıklara yakalanıyorlar.

– Çernobil nedeniyle 5 bin civarında bebek öldü.

– Çernobil’den sonra, İsveç, Finlandiya ve Norveç’te bebek ölüm oranlarında %15.8’lik belirgin bir artış görüldü.

– Genetik ve teratojenik hasarlar (malformasyonlar) sadece direk etkilenen üç ülkede değil diğer Avrupa ülkelerinde de belirgin olarak arttı.

– UNSCEAR’a göre dünya çapında yaklaşık 30,000 – 207,000 Çernobil ile bağlantılı genetik hasarlı çocuk var. Toplam beklenen hasarın ise sadece %10’u ilk nesilde görülüyor.

– Aynı zamanda erkek ve dişi embriyo oranında da kayma oldu. 1986 sonrasında belirgin olarak daha az kız çocuk doğdu.

– DSÖ öngörüsüne göre, sadece Beyaz Rusya’nın Gomel bölgesinde, hayatları boyunca 50,000’den fazla çocukta tiroid kanseri gelişecek.

– Bölgede, doğrudan etkilenen tasfiye memurları dışında 1986 – 2056 arasında 92,627 tiroid kanseri vakası olacağı tahmin ediliyor.

– Ukrayna’da Çernobil Bakanlığı tarafından yayınlanan bir bildiride; endokrin sistem hastalıklarında (1987’den 1992‘ye kadar 25 kat), sinir sistemi hastalıklarında (6 kat), dolaşım sistemi hastalıklarında (44 kat), sindirim organı hastalıklarında (60 kat), cilt ve ciltaltı hastalıklarında ( 50 kat daha fazla) , kas-iskelet sistemi ve fizyolojik disfonksiyonlarda (53 kat) daha fazla vaka kayıtlandığı belirtildi.

Raporda, Çernobil nedeniyle oluşan genetik hasarların pek çoğunun ikinci ve üçüncü nesilde ortaya çıkacağı vurgulanıyor.