BM Genel Sekreteri İsrail’i kızdırdı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 20 Ekim 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, Gazze’deki insanî hukuk ihlallerini kınayarak ve “acil insanî ateşkes” çağrısında bulundu. Bu açıklama, İsrail’in öfkesini çekerken, Filistin’in memnuniyetini kazandı.

Guterres, yaptığı açıklamada, “Gazze’de gördüğümüz açık uluslararası insancıl hukuk ihlallerinden derin endişe duyuyorum. Açık olalım: silahlı bir çatışmanın hiçbir tarafı uluslararası insancıl hukukun üstünde değildir” dedi.

Guterres, “Hamas’ın korkunç ve eşi benzeri görülmemiş terör eylemlerini” bir kez daha kınayan Genel Sekreter, bu saldırıların “herhangi bir bağlam dışında meydana gelmediğini” belirtti ve yine iki devletli bir çözümü savundu.

Bu açıklama, İsrail’in öfkesini çekti. İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, Guterres’e sert çıktı ve “Sayın Genel Sekreter, siz nasıl bir dünyada yaşıyorsunuz?” diye sordu. Cohen, “Varlığınızı öldürmeye ve yok etmeye yemin etmiş biriyle nasıl ateşkes anlaşması imzalayabilirsiniz?” diye tekrar sordu.

Cohen, o kızgınlıkla, Antonio Guterres ile görüşmesini de iptal etti. İsrail’in BM Büyükelçisi Gilad Erdan, Antonio Guterres’i Hamas’ın “terörizmine ve cinayetlerine sempati duymakla” suçlayarak, derhal istifa etmesi çağrısında bulundu.

Filistin’in memnuniyetini ise, Dışişleri Bakanı Riyad El Maliki dile getirdi. Maliki, Güvenlik Konseyinin “İsrail’in işlediği katliamlar (…)” karşısında hareketsiz kalmasını kınadı. “Güvenlik Konseyi’nin başarısızlığı affedilemez” diyen Maliki’ye birçok Arap ülkesi de katıldı.

Güvenlik Konseyi, geçen hafta, Rusya’nın “insanî ateşkes” çağrısında bulunan karar tasarısını reddetti. ABD, bu karar tasarısının “İsrail’in kendini savunma hakkını” göz ardı ettiğini belirterek veto etmişti.

ABD, o zamandan bu yana başka bir karar taslağı hazırladı. Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Hepimiz devletlerin terörizme karşı kendilerini savunma hakkını ve zorunluluğunu kabul ediyoruz” dedi.

Rusya Büyükelçi Vassili Nebenzia, alternatif bir metin üzerinde çalıştığını belirterek, ABD’ninkine ilişkin olarak, “destekleyemeyeceğimiz yeni bir belge” dedi.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri de “bölgeyi tehlikeli bir yol ayrımına götürebilecek durumun kötüleşmesini önlemek için” ateşkese atıfta bulunmayan metin karşısında “hayrete düştü”.

Bölünmüş bir Güvenlik Konseyi ile karşı karşıya kalan ve kararları bağlayıcı olmayan BM Genel Kurulu, 21 Ekim 2023 tarihinde konuyu görüşecek.

Guterres’in açıklaması, Orta Doğu’da zaten gergin olan ilişkileri daha da gerginleştirdi. İsrail, Guterres’in açıklamalarını, Hamas’ın terör eylemlerini meşrulaştırmaya yönelik bir girişim olarak görüyor. Filistin ise, Guterres’in açıklamalarını, uluslararası hukukun ihlallerini kınaması ve ateşkes çağrısı yapması nedeniyle memnuniyetle karşılıyor.

Guterres’in açıklaması, BM’nin Orta Doğu’daki etkisini de sorgulatıyor. Güvenlik Konseyi’nin bölünmüşlüğü, BM’nin bu konuda etkili bir çözüm bulma çabalarını zorlaştırıyor.