Somatizasyon, psikolojik sorunların bedensel belirtiler olarak ortaya çıkmasıdır. Örneğin, aşırı stres, kaygı veya depresyon yaşayan bir kişi, baş ağrısı, mide bulantısı, kas ağrısı gibi fiziksel şikayetler yaşayabilir. Bu şikayetler gerçektir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Ancak, bu şikayetlerin altında yatan neden psikolojiktir ve tıbbi bir tedavi ile çözülemez.
Somatizasyon, dünyada yaygın bir sorundur. Ancak, son yapılan bir araştırma, Türkiye’nin bu konuda dünya birincisi olduğunu ortaya koydu. Altı kıtadan 33 ülkede 73 bin 76 erişkinle yapılan çalışmaya göre, Türkiye’de her yüz kişiden 54’ü, anksiyete, depresyon ve somatizasyondan muzdarip. Bu oran, diğer ülkelerden çok daha yüksek. Örneğin, ABD’de bu oran yüzde 26, Almanya’da yüzde 19, Japonya’da yüzde 15’tir.
Çalışmanın sonuçları, The Lancet Psychiatry dergisinde yayımlandı. Araştırmacılar, katılımcılara son iki hafta içinde yaşadıkları ruhsal ve bedensel belirtileri soran bir anket uyguladılar. Anket, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) ruh sağlığı değerlendirme aracı olan WHO-5 Well-Being Index’i temel aldı.
Ankete göre, Türkiye’deki katılımcıların yüzde 54’ü anksiyete, depresyon ve somatizasyon belirtileri gösterdi. Bu oran, diğer ülkelerin çok üzerindeydi. Örneğin, ikinci sırada yer alan Brezilya’da bu oran yüzde 34, üçüncü sırada yer alan İspanya’da ise yüzde 32 idi. En düşük oran ise yüzde 7 ile Çin’de görüldü.
Somatizasyon belirtileri arasında baş ağrısı, mide bulantısı, kas ağrısı, yorgunluk, uykusuzluk ve cinsel isteksizlik sayılabilir. Bu belirtiler, kişinin psikolojik durumundan kaynaklanır ve organik bir nedeni yoktur. Somatizasyon bozukluğu olan kişiler, doktorlara sık sık başvururlar ancak tedavi edilemezler.
Araştırmacılar, Türkiye’deki yüksek somatizasyon oranının nedenlerini araştırmak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirtiyorlar. Ancak bazı olası faktörler şunlar olabilir:
– Türkiye’de ruh sağlığına yönelik tabu ve önyargıların varlığı
– Ruh sağlığı sorunlarına uygun tedavi ve destek hizmetlerinin yetersizliği
– Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasi, ekonomik ve sosyal krizler
– Türk kültüründe bedensel belirtilerin daha kolay ifade edilmesi
Bu çalışma, Türkiye’de ruh sağlığına daha fazla önem verilmesi gerektiğini gösteriyor. Somatizasyon bozukluğu olan kişilerin tanınması ve psikoterapi gibi uygun müdahalelerle desteklenmesi önemli. Ayrıca, ruh sağlığı sorunlarının önlenmesi ve erken teşhisi için toplumsal farkındalığın artırılması da gerekiyor.
NHY/ World Health Organization, Diken
