Olağanüstü Yeni Bitki Türü Fotosentez Yapmıyor

Pembemsi yeni türün üç ve bilinen beyaz türün üç fotoğrafı Yeni tür (üstte) ve M. humile (altta). (Suetsugu et al., J Plant Res, 2022).

Büyüleyici Asya ormanlarının gölgeleriyle gizlenmiş, uzun zaman önce ölmüş çiçeklerin hayaletleri gibi yaprak döküntüleri arasından dışarı bakan garip büyümeler görülebilir.

Fotosentezden vazgeçerek orman zemininde alternatif bir besin kaynağı arayan bu bitkinin yaprakları yeşil pigmentten yoksundur; bu besin kaynağı diğer birçok bitkinin dost olarak gördüğü mantarlardan çalınmıştır – çoğu orman bitkisini ağaç ağına bağlayan simbiyotik mikorizalar.

Himalayalar’dan Japonya’ya kadar Doğu ve Güneydoğu Asya’da yaygın olarak bulunan Monotropastrum humile’nin tek bir tür olduğu düşünülüyordu. Şimdi Japonya ve Tayvan’dan araştırmacılar, Monotropastrum kirishimense adını verdikleri, kendi başına benzersiz bir tür olarak nitelendirilebilecek pembe renkli bir tür keşfettiler.

Tüm ormanı kaplayan mantar ve bitki köklerinden oluşan inanılmaz ağlar olan ağaç ağları, besin maddelerinin taşınmasında otoyol görevi görmenin yanı sıra elektrik ve kimyasal sinyaller aracılığıyla bitkiler arasında bilgi aktarımını sağlayan kablolar olarak da işlev görür. Bu bağlantılar, kaynakları ağın besin açısından fakir bölgelerinden besin açısından zengin bölgelerine dağıtarak ormanın bir bütün olarak güçlenmesine yardımcı olur. Ayrıca bitkilerin birbirlerini avcılara karşı uyarmalarına ve hatta kuraklıktan korunmalarına yardımcı olurlar.

Bu hizmetler karşılığında bitkiler, fotosentez yoluyla ürettikleri hidrokarbonların bir kısmıyla mantar müttefiklerine ödeme yaparlar.

Ancak Monotropastrum, tüm besinlerini mantarlardan çalarak ve karşılığında ağa hiçbir fotosentetik ürün sunmayarak bu mutualist ilişkiye ihanet ediyor ve onları çok seçici bir mikoheterotrofik kulübün parçası haline getiriyor.

Araştırmacılar, yeni tanımlanan Japon varyantının en belirgin özelliğinin kızarmış pembe taç ve çanak yaprakları olduğunu, ancak başka farklılıkların da bulunduğunu belirtiyor.

Kuzeni M. humile’nin aksine, yeni keşfedilen bitkinin kökleri topraktan neredeyse hiç dışarı çıkmıyor. Ayrıca, Russula soyundan bir mikorizayla daha güçlü bir şekilde ilişkiliyken, M. humile tamamen farklı bir mantar çeşidini tercih ediyor.

Dahası, yan yana büyümelerine rağmen, M. kirishimense’nin çiçeklenme mevsimi M. humile ile örtüşmüyor ve daha iyi bilinen türden 40 gün sonra çiçek açıyor. Bu yaşam döngüsü etkileşimleri ve yaban hayatı ile mevsimler gibi yeryüzündeki fiziksel güçler arasındaki bu çalışmaya fenoloji deniyor.

Kobe Üniversitesi ekolojisti Kenji Suetsugu ve meslektaşları makalelerinde, “Çok yönlü kanıtlarımız bizi bu taksonun morfolojik, fenolojik, filogenetik ve ekolojik olarak farklı olduğu ve bu nedenle ayrı bir tür olarak tanınması gerektiği sonucuna götürüyor” dedi.

“Çalışmamız, M. kirishimense’de belirli bir Russula soyuna doğru gerçekleşen konakçı değişiminin ekolojik türleşmeyi tetiklediği yönünde heyecan verici bir olasılık sunuyor.”

Farklı çiçeklenme mevsimleri, paylaştıkları birincil tozlayıcı olan Bombus diversus yaban arısının yanlışlıkla bir türe diğerinin polenini verememesini sağlayarak melezleşmeyi önlüyor.

Dünyadaki ormanların çoğu tehdit altında ve Monotropastrum türleri yaşlı ormanlara dayandığı için bu tuhaf bitkiler de yok olmaya karşı savunmasız. M. kirishimense nadir görülüyor ve araştırmacılar neslinin tehlike altında olduğundan şüpheleniyor.


Kaynak: https://www.sciencealert.com/ethereal-new-plant-species-doesnt-use-photosynthesis-its-found-something-sneakier

Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı sciencealert.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.