Güneş batarken ve doğarken neden kırmızı görünür?

13 Ağustos 2020

Güneş, doğarken ve batarken gözümüze kırmızı renkte görünür. Gökyüzü de turunç, kızıl ve hatta mor renklere bürünür.

Birçok kişi bu görüntüyü romantik ve şiirsel bulur.

Peki ama sarı olduğu bilinen güneş, neden bazen gözümüze kırmızı görünür?

Uzmanlar, bunun nedeninin tamamen bilimsel olduğunu söylüyor. Aynı uzmanlar, güneşe doğrudan ya da teleskop veya dürbün kullanılarak bakılmaması, bunun gözde kalıcı hasara yol açabileceği uyarısı da yapıyor.

Güneşin farklı renklerde görülmesinin arkasında fizik kuralları yatıyor.

Greenwich’teki Kraliyet Müzesi’nden gökbilimci Edward Bloomber, “Güneş ışığı, Dünya’nın atmosferinden geçerken sahip olduğu optik özelliklerden dolayı renk değiştirebilir” diyor.

Işık ve atmosfer

Bu açıklamayı biraz daha açmak için ışık kavramını anlamak gerekiyor. Işık; gözle görülebilir kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, açık mavi ve mor renklerini içeren ve gözle görülebilir skaladan oluşuyor.

Bloomer, “Bunun arkasında, güneş ışığının dağılması ancak bu dağılımın eşit bir şekilde olmaması yatıyor” diye anlatıyor.

Her rengin farklı bir dalga boyu bulunuyor. Örneğin, en kısa dalga boyu mor; en uzun da kırmızı renkte.

Güneşin renginin değişimiyle ilgili anlaşılması gereken ikinci kavram da oksijen gibi farklı gaz katmanlarından oluşan atmosferin yapısı.

Güneş ışığı, her biri farklı yoğunluğa sahip gaz katmanlarının arasından geçerken bükülüyor ve sanki bir prizmadan geçermiş gibi dağılmaya başlıyor.

Ayrıca atmosferde asılı duran partiküller de bulunuyor. Bunlar da dağılan ışığın yansımasına ve geri dönmesine neden oluyor.

Doğarken ve batarken güneş ışınları da atmosferin en üst kademelerine belli bir açıyla vuruyor. Ve sihirli görüntü de burada oluşuyor.

Güneş ışınları, bu üst katmanları delerken mavi dalga boyları da bölünüyor ve emilmek yerine yansıyor.

Bloomber, “Güneş, ufukta iyice alçaldığında, mavi ve yeşil renkler dağılmaya başlıyor ve bunun sonucunda da turuncu ve kırmızı renk ortaya çıkıyor” diyor.

Özetle, mor ve mavi gibi dalga boyu kısa daha kısa olan renkler dağılırken, kırmızı ve turuncu gibi dalga boyu daha uzun renkler ise yüzeye ulaşmayı başarıyor. Bunun sonucunda da ortaya müthiş bir manzara çıkıyor.